Laagste aantal hypothecaire kredietaanvragen in 10 jaar

De kredietvraag bleef ook in het derde trimester van 2023 erg laag ten opzichte van vorig jaar, net als reeds het geval was in de twee vorige trimesters. Daardoor blijft ook de kredietverlening substantieel lager dan vorig jaar. 

De rentevoeten voor hypothecaire kredieten kenden in het voorbije trimester verder een stijgende trend. Volgens cijfers gepubliceerd door de Nationale Bank van België bedroegen deze in augustus tussen gemiddeld 5,26% (voor kredieten met een initiële periode van rentevastheid tot 1 jaar) en gemiddeld 3,40% (voor kredieten met een initiële rentevaste periode van meer dan 10 jaar). 

“De nog steeds stijgende rentevoeten en het lage consumentenvertrouwen in combinatie met de woningprijzen blijven drukken op de vraag, en leiden bijgevolg eveneens tot een daling van het aantal verstrekte kredieten.”, zo stelt Ivo Van Bulck, Secretaris-generaal van de Beroepsvereniging van het Krediet.  

Hieronder vindt u de belangrijkste vaststellingen voor het derde trimester van 2023 in vergelijking met het derde trimester van 2022 (bij deze cijfers zijn de herfinancieringen buiten beschouwing gelaten):

Het aantal kredietaanvragen, zonder deze die betrekking hadden op een externe herfinanciering, kende in de loop van het derde trimester van 2023 een daling met ongeveer 15,5% ten opzichte van hetzelfde trimester van vorig jaar. Het onderliggende bedrag van de kredietaanvragen daalde eveneens met ongeveer 14,5%. Voor het derde trimester op rij bevindt het aantal kredietaanvragen voor de betrokken trimesters (deze voor herfinancieringen niet meegerekend) zich op het laagste niveau sinds 2010. 

Het aantal kredietaanvragen daalde voor omzeggens alle doeleinden. De kredietaanvragen voor de aankoop van een woning (-5.439) daalden met -11,7%, deze voor de bouw van een woning (-3.049) met -34%. Ook het aantal kredietaanvragen voor de renovatie van een woning (-2.459, hetzij -20,5%), evenals het aantal kredietaanvragen voor andere doeleinden (garage, bouwgrond...) (-778, hetzij -22%) kenden een sterke daling. Enkel het aantal kredietaanvragen voor de aankoop + renovatie van een woning (+41) kende een lichte stijging met iets minder dan 1%. Het aantal kredietaanvragen voor externe herfinancieringen kende een verdere daling met -12%, hetgeen niet verwonderlijk is in het huidige stijgende renteklimaat.

Net als in de voorgaande trimesters daalde het aantal verstrekte kredieten, externe herfinancieringen buiten beschouwing gelaten, ook in het derde trimester van 2023. Er werden in het derde trimester ongeveer 29% minder kredieten verstrekt ten opzichte van het derde trimester van 2022. Ook het overeenstemmende bedrag kende een daling met ongeveer 31%

De dalende kredietvraag leidt dus tot een overeenkomstige daling van het aantal verstrekte kredieten.

Er werden in het derde trimester van 2023 ongeveer 43.500 nieuwe kredieten verstrekt voor een totaalbedrag van iets meer dan 7,2 miljard EUR – externe herfinancieringen buiten beschouwing gelaten. Dat is opnieuw het laagste aantal kredieten verstrekt in een derde trimester sinds bijna 20 jaar.  

Algemeen genomen was er dus een daling van het aantal verstrekte kredieten met ongeveer 29% ten opzichte van het derde trimester van 2022, en die daling was merkbaar voor alle bestemmingen. 

Het aantal kredieten voor de aankoop van een woning (-8.062, hetzij -23,2%), het aantal bouwkredieten (-4.786, hetzij -53,1%) en het aantal kredieten voor de renovatie van een woning (-3.277, hetzij -29%) kenden een sterke daling ten opzichte van het derde trimester van 2022. Het aantal kredieten voor aankoop met verbouwing (-311, hetzij -10,5%), kende eveneens een daling. Het aantal kredieten voor andere doeleinden (-1.149) kende een daling met -37,7%.

Daarnaast daalde in het derde trimester van 2023 ook het aantal externe herfinancieringen opnieuw spectaculair met 67%. Er werden bijgevolg nog slechts ongeveer 1.500 externe herfinancieringen verstrekt voor een totaalbedrag van ongeveer 200 miljoen EUR.

De gemiddelde bedragen van de verstrekte kredieten bleven in het derde trimester stabiel.  

Het gemiddelde bedrag van een krediet voor de aankoop van een woning bleef in het derde trimester van 2023 schommelen rond 192.000 EUR.  

Ook het gemiddelde bedrag van een krediet voor de bouw van een woning kende in het derde trimester van 2023 een stabilisering rond 211.000 EUR. 

Het gemiddelde bedrag van een krediet voor de aankoop van een woning + renovatie daarentegen kende een verdere daling tot ongeveer 188.000 EUR.

In het derde trimester van 2023 kozen opnieuw meer dan 9 op 10 kredietnemers, meer bepaald 97%, voor een vaste rentevoet of een veranderlijke rentevoet met een initiële periode van rentevastheid van minimum 10 jaar. Ongeveer 3% van de kredietnemers opteerde voor een veranderlijke rentevoet met een initiële periode van rentevastheid tussen 3 en 10 jaar. Nauwelijks 0,2% van de kredietnemers opteerde nog voor een jaarlijks veranderlijke rentevoet.

Rekening houdend met de stijgende rentevoeten (zie grafiek hierna) blijft de Belgische consument dus in overgrote mate kiezen voor zekerheid. Het aantal personen dat opteert voor een veranderlijke rentevoet blijft laag. Maar ook in geval van een veranderlijke rentevoet wordt de consument door de wetgeving ten zeerste beschermd. Zo kan de veranderlijke rentevoet na aanpassing aan de evolutie van de toepasselijke referte-indexen nooit meer bedragen dan het dubbele van de initiële rentevoet. 

De kredietsector is en blijft zich ervan bewust dat hypothecaire kredietverlening met grote zorg moet gebeuren en dat verantwoorde kredietverlening het absolute uitgangspunt moet blijven.  Op dat punt zit de sector op dezelfde lijn als de toezichthouder: de kredietverstrekkers moeten de nodige voorzichtigheid aan de dag leggen om enerzijds maximaal te vermijden dat individuele kredietnemers te omvangrijke leningen zouden aangaan, en anderzijds op termijn de financiële stabiliteit te vrijwaren.