Nu de Europese topjobs zijn verdeeld en duidelijk is wie de volgende jaren de Europese instellingen zal leiden, komt de focus opnieuw waar die hoort te zijn: op de inhoudelijke agenda. De Europese Unie staat voor de gigantische uitdaging haar economische veerkracht te versterken. Eén van de absolute prioriteiten daarbij moet de uitbouw zijn van een Europese kapitaalmarkt. Zoals von der Leyen eind april tijdens de slotvergadering van het Europees Parlement al aangaf: "Als we de nieuwe industriële revolutie van onze tijd willen financieren, moeten we het privékapitaal in Europa mobiliseren."

De eenheidsmarkt werd in de jaren ’90 opgezet door toenmalig Commissievoorzitter Jacques Delors en is een van de grootste successen uit de Europese economische geschiedenis. Het was destijds een belangrijke stap in de verdere Europese integratie en een strategisch antwoord op de behoefte aan een efficiëntere Europese economie. Met haar vier vrijheden – goederen, kapitaal, diensten en personen – gaf de eenheidsmarkt bedrijven ongekende kansen om te groeien en te concurreren op een veel grotere schaal. Het resultaat was meer stabiliteit en een competitiever Europa op het wereldtoneel. Ook voor Belgische bedrijven bleek de eenheidsmarkt ontegensprekelijk een levensader: ze biedt toegang tot een markt die 40 keer groter is dan de klassieke Belgische thuismarkt. Drie sectoren werden doelbewust uit de eenheidsmarkt gehouden: financiën, elektronische communicatie en energie en daar kan nu verandering in komen.

De wereld ziet er vandaag fundamenteel anders uit dan bij het ontstaan van de interne markt dertig jaar geleden. Europese bedrijven concurreren nu op een veel grotere en complexere wereldmarkt. De geopolitieke situatie is instabieler en de spanningen tussen grootmachten als de Verenigde Staten, China en Rusland hebben ingrijpende gevolgen voor de handel en de economische samenwerking. In tal van strategische sectoren, van defensie en energie tot farma en halfgeleiders, is soevereiniteit het ordewoord. We kunnen als Europeanen voor onze strategische sectoren niet langer afhankelijk zijn van anderen, en dat geldt evenzeer voor de financiering van de verschillende transities: digitaal, energie, demografie, veiligheid. De komende jaren zal het versterken van onze strategische autonomie een van de absolute leidende principes zijn en dat vraagt gigantische investeringen.

Mogelijk nog grotere investeringen zijn nodig om onze economie op het pad naar koolstofneutraliteit te zetten. Waar de afgelopen vijf jaar met de Green Deal de focus lag op het uittekenen van de regels, moet de aandacht de komende jaren gaan naar de uitvoering ervan. Ook dat zal massieve investeringen vragen. Europees gaat het tussen nu en 2030 naar schatting om een jaarlijkse investering van bijna 700 miljard euro. Het zijn bedragen die onmogelijk door overheden en de banken, die reeds voor 80% van de financieringen instaan, alleen kunnen worden gedragen. Hiervoor zal binnen Europa privékapitaal moeten worden gemobiliseerd. En als we het goed aanpakken zullen we zo ook niet-Europese investeerders aantrekken.

Om hierin te slagen, moet er Europees eindelijk werk gemaakt worden van een eengemaakte Europese kapitaalmarkt, een markt die in vergelijking met de VS klein, versnipperd en daardoor minder toegankelijk is voor bijvoorbeeld start-ups in AI, cleantech of snelgroeiende KMO’s. Niet toevallig legde de Italiaanse oud-premier Enrico Letta onlangs in zijn rapport ‘Much more than a market’ de uitbouw van een eengemaakte Europese kapitaalmarkt op tafel. Zelf spreekt Letta van een “spaar- en investeringsunie” wat het voordeel heeft van de duidelijkheid. De volgende jaren moeten er bakens worden verzet. Het vergemakkelijken van toegang tot de nodige investeringen is daarbij cruciaal om onze Europese bedrijven te laten innoveren en te schalen, nodig voor een dynamische en veerkrachtige Europese economie. Alleen de broodnodige financiering zal hen de kans geven om te innoveren en te concurreren op mondiale schaal, goed voor nieuwe werkgelegenheid hier bij ons.

Een efficiënt werkende Europese kapitaalmarkt moet daarom een van de absolute prioriteiten zijn van de nieuwe Europese Commissie. Eén van de belangrijke bouwstenen van die Europese kapitaalmarkt is het eenvoudiger maken van securitisatie waarbij banken, maar ook ondernemingen, bepaalde kredieten of inkomstenstromen bundelen die ze nadien op de effectenmarkt aanbieden. Zo wordt privékapitaal ontgrendeld en ontstaan er nieuwe, broodnodige financieringsmiddelen voor de enorme transitie-uitdagingen van onze Europese bedrijven en industrie. Tegelijkertijd zal een voorzichtige en transparante uitrol bijdragen aan een aantrekkelijkere Europees investeringsaanbod voor particuliere en institutionele beleggers. Andere regio’s in de wereld bewijzen dat een dergelijke markt potentieel heeft, zonder dat dit tot hogere risico’s moet leiden.

De financiële sector staat klaar om mee te bouwen aan een sterkere digitale en duurzame economie. De tijd dringt. Laten we samen deze kans grijpen.

Michael Anseeuw, CEO BNP Paribas Fortis en Voorzitter van Febelfin