De vorige éénjarige staatsbon uitgegeven in september 2023 heeft een enorme verschuiving van deposito’s met zich meegebracht. Er werd voor 21,9 miljard euro ingetekend. Dit heeft een grote impact gehad op het gereglementeerd sparen en dus op de manier waarop de Belgische banken zich financieren. 

De regering had ervoor gekozen om het product in de markt te plaatsen als een alternatief voor het gereglementeerd sparen, om zo de banken aan te zetten tot hogere vergoedingen op sparen.  

Elke bank bekijkt individueel welke vergoeding zij wenst te geven op het spaargeld dat zij aanhoudt en zij zal haar prijszetting aanpassen op basis van haar risico-inschatting en balans. Zo hebben er sinds de start van de discussie rond de staatsbon voor de zomer van 2023, meerdere golven van renteverhogingen plaatsgevonden. Dit zal vooral voelbaar worden voor de klant in de tweede helft van 2024, door de uitkeringen van de getrouwheidspremie nadat spaargeld gedurende 12 maanden op de rekening heeft gestaan. De spaarders zullen dan genieten van hogere opbrengsten, op een moment dat de marktrente volgens de verwachting opnieuw gedaald zal zijn. Het mechanisme van de unieke Belgische getrouwheidspremie biedt een bescherming voor de Belgische spaarders in een periode van dalende rentevoeten. 

De staatsbon is een onderdeel van het aanbod van banken. Het is een product dat mensen toelaat om bijvoorbeeld eerste stappen te zetten in beleggingen en het vormt een interessante diversificatie. Het is dan ook belangrijk dat er gelijke regels zijn voor iedereen op het gebied van fiscaliteit. Dat was niet het geval bij de uitgifte van de vorige eenjarige staatsbon, waarbij de roerende voorheffing werd gehalveerd naar 15 procent. Als een bedrijf of bank een product (bijvoorbeeld een obligatielening, kasbon of termijnrekening) uitgeeft met eenzelfde looptijd, moet die gebeuren aan identieke fiscale voorwaarden. We hopen dat dit principe nageleefd wordt bij de uitgifte van een nieuwe staatsbon.  

De banken zijn wettelijk verplicht om hun klanten een product aan te bieden dat beantwoordt aan hun noden en verwachtingen, en waarover de klant goed geïnformeerd is. Die bescherming van de klant gebeurt onder andere via de MiFID-regels. Een bescherming waarvan de beleggers niet genieten wanneer zij rechtstreeks intekenen via het Agentschap van de Schuld. Dit geldt ook voor de verplichting van banken om hun klanten en de oorsprong van de geïnvesteerde tegoeden te kennen in het kader van de antiwitwaswetgeving.  

Een evenwichtige staatsbon kadert binnen een lange-termijn economische visie voor ons land.  

Hierbij stelt de regering in eerste instantie voorop welk bedrag ze wenst op te halen, binnen het gekende jaarbudget, en ze moet dit doen aan de voor haar beste financiële voorwaarden in het belang van alle burgers. Een uitgifte met een langere looptijd op de financiële markten in september 2023 zou toegelaten hebben om voordeliger geld op te halen voor een langere periode.  

De hoogte van het op te halen bedrag voor de Staat en de financiële voorwaarden staan voorop bij de beslissing over een nieuwe staatsbon. In dat verband is het belangrijk in het achterhoofd te houden dat de kortetermijnrentes naar verwachting zullen dalen in de komende maanden. Dan zou het interessant zijn om een belangrijk deel van de nodige schuld op korte termijn op te halen in de tweede helft van het jaar, en zou men zich nu kunnen beperken tot het ophalen van een beperkt bedrag, op voorhand gedefinieerd en meegedeeld aan de markt. 

De staatsbon van september 2023 heeft een grote verschuiving van deposito’s (21,9miljard euro) te weeg gebracht, en kon worden beschouwd als een onverwachte liquiditeitstest voor het banksysteem. Bij de uitgifte van de nieuwe staatsbon moet men aandachtig zijn voor de financiële stabiliteit. Een nieuwe gelijkaardige uitgifte zou de liquiditeitsbuffers verder aantasten enriskeert sommige banken minder weerbaar te maken. De sterke liquiditeitspositie van de Belgische financiële sector heeft zijn nut bewezen begin 2023 tijdens de bankencrisis in de VS en Europa. 

De Belgische banken willen volop hun rol spelen in de ondersteuning van een duurzame economie, zowel via het aanbieden van een staatsbon aan hun klanten, het aanreiken van spaar- en beleggingsproducten, als het verstrekken van kredieten aan gezinnen, bedrijven en de overheid. Dit wensen de banken te kunnen blijven doen en zij verwachten dat de regering ervoor kiest om op een evenwichtige manier een nieuwe eenjarige staatsbon uit te geven, op basis van de noden van de Belgische staat én met een gelijke fiscale behandeling. Zo kan men de investeerder correct informeren en beschermen, de liquiditeit en de stabiliteit van de banksector garanderen en op de meest optimale manier de Belgische schuld financieren.