Cijfers ICB‑sector 4de trimester 2020

Het netto actief van de fondsen die hoofdzakelijk beleggen in niet-vastrentende effecten, zoals gemengde fondsen en aandelenfondsen, steeg tijdens deze periode met 9,7 %. De aandelenfondsen kenden de grootste stijging van hun netto actief tijdens het vierde trimester. Binnen de categorie van de gemengde fondsen kenden de pensioenspaarfondsen een stijging van 1,5 miljard EUR gedurende de periode oktober – december 2020.
Het netto actief van de fondsen die hoofdzakelijk beleggen in vastrentende effecten noteerde een daling van 2,2 % gedurende het vierde trimester van 2020.

Volledige jaar

Eind 2019 bedroeg het netto actief van de in België publiek verdeelde fondsen 219,6 miljard EUR.
De Belgische fondsensector werd, op vlak van de onderliggende activa in de fondsen, sterk getroffen door de gevolgen van de Covid-19 pandemie tijdens het eerste kwartaal van 2020 maar kende gedurende de daaropvolgende kwartalen een continu herstel van het netto actief.

De laatste 9 maanden van 2020 slaagden de in België publiek verdeelde fondsen erin om de koersverliezen opgetekend tijdens het eerste kwartaal van 2020, ten belope van 28,5 miljard EUR, volledig te recupereren en om bovendien het jaar positief af te sluiten met een koerswinst van 0,8 miljard EUR op jaarbasis.

Mede door belangrijke netto inschrijvingen lag het netto actief van de in België publiek verdeelde fondsen eind 2020 5,5 %, ofwel 12,1 miljard EUR, hoger dan het jaar voordien.

Prognose 2021

De voorlopige indicaties voor het eerste kwartaal van 2021 wijzen op een aanhoudend herstel van het netto actief van de Belgische fondsensector.

Onderzoek van BEAMA toont aan dat de netto activa van de in België publiek gecommercialiseerde fondsen gedurende het vierde kwartaal van 2020 met 15,2 miljard EUR, ofwel 7,0 %, stegen. Hierdoor vertegenwoordigden de in België publiek gecommercialiseerde fondsen eind december 2020 231,7 miljard EUR.

De stijging van de Belgische fondsenmarkt gedurende de periode oktober – december 2020 wordt grosso modo voor 60 % verklaard door de positieve marktevoluties die optraden tijdens deze periode ten gevolge van het aanhoudende herstel van de financiële markten en voor 40 % door netto inschrijvingen.

Over het volledige jaar 2020 steeg het netto actief van de in België publiek verdeelde fondsen met 5,5 %, ofwel 12,1 miljard EUR.

De positieve marktevoluties tijdens het tweede, derde en vierde kwartaal van 2020 hebben geleid tot een volledig herstel van de onderliggende activa van de fondsen na hun sterke terugval tijdens de periode januari – maart 2020 ten gevolge van de impact van de Covid-19 pandemie op de wereldeconomie en de financiële markten.
Over het volledige jaar 2020 wisten de in België publiek verdeelde fondsen een koerswinst van 0,8 miljard EUR op te tekenen en dit na recuperatie van de 28,5 miljard EUR aan koersverliezen die werden opgetekend door de onderliggende activa tijdens het eerste kwartaal van 2020.

Op jaarbasis kan er vastgesteld worden dat de stijging van 12,1 miljard EUR grotendeels toe te schrijven is aan de netto inschrijvingen ten belope van 11,4 miljard EUR.
De hoge netto inschrijvingen gedurende 2020 geven aan dat, net zoals de 6 voorgaande jaren, de beleggers nog steeds fondsen opzoeken om spaargelden in te beleggen.

Over het volledige jaar 2020 vormden de obligatiefondsen de sterkste relatieve groeier met een toename van 9,8 %. De aandelenfondsen waren dan weer de sterkste absolute groeier met een toename van 5,3 miljard EUR, gevolgd door de gemengde fondsen.
De monetaire fondsen kenden eveneens een aangroei gedurende 2020. De fondsen met kapitaal-bescherming zagen hun gecommercialiseerd vermogen verder dalen gedurende 2020 en vormden eind 2020 de kleinste activa klasse.

Evolutie van de Belgische fondsenmarkt gedurende het laatste decennium

De voorlopige indicaties, waarover BEAMA beschikt, voor het eerste kwartaal van 2021 wijzen op een aanhoudend herstel van het netto actief van de Belgische fondsensector.

Fondsen die overwegend beleggen in niet-vastrentende effecten

Binnen de groep van de fondsen die overwegend beleggen in niet-vastrentende effecten (zoals bv. aandelenfondsen) werden, met uitzondering van de kapitaalbeschermde fondsen, enkel stijgende tendensen opgetekend gedurende het vierde kwartaal van 2020. Deze stijgingen zijn voor 55 % toe te schrijven aan koerswinsten opgetekend door de onderliggende activa en voor 45 % aan netto inschrijvingen.

De activa in België van de aandelenfondsen stegen met 9,8 miljard EUR, oftewel met 16,1 %, in de periode oktober – december 2020. Deze stijging is voor 60 % toe te schrijven aan netto inschrijvingen en voor 40 % aan koerswinsten opgetekend door de onderliggende activa. Eind december 2020 bedroeg het vermogen van de aandelenfondsen 71,1 miljard EUR. De aandelenfondsen bevinden zich hiermee 5,3 miljard EUR boven hun niveau van eind 2019 (= pré-Covid-19).

De categorie van de gemengde fondsen (inclusief de pensioenspaarfondsen) tekende een stijging van 7,3 miljard EUR, of 7,2 %, op tijdens het vierde kwartaal van 2020. Deze stijging is voor 3/4de toe te schrijven aan koerswinsten opgetekend door de onderliggende activa. Daarmee komt het gecommercialiseerde vermogen van de gemengde fondsen per eind december 2020 uit op 109,6 miljard EUR, oftewel 4,0 miljard EUR boven hun niveau van eind 2019 (= pré-Covid-19).

De gemengde fondsen kenden de voorbije jaren een toenemend succes en sinds 2015 vormen ze de grootste activa klasse. Door hun actieve asset allocatie zijn gemengde fondsen zeer geschikt voor het voeren van een risicospreiding-beleid in het kader van MiFID II: zij lenen zich uitstekend tot de afstemming van het product op het risicoprofiel van de cliënten.

Gedetailleerde evolutie van het gecommercialiseerde vermogen gedurende het laatste decennium

Binnen de categorie van de gemengde fondsen kenden de pensioenspaarfondsen een stijging gedurende het vierde kwartaal van 2020 ten belope van 1,5 miljard EUR, of 7,3 %. De pensioenspaarfondsen vertegenwoordigden per eind december 2020 een bedrag aan netto activa ten belope van 22,3 miljard EUR. Hiermee bevinden de pensioenspaarfondsen zich per einde december 2020 0,9 miljard EUR boven hun vorige “all time high” bedrag aan gecommercialiseerd vermogen per einde 2019. Kortom, de pensioenspaarfondsen vestigen een nieuw record aan gecommercialiseerd vermogen.

Tijdens het vierde kwartaal van 2020 tekenden de pensioenspaarfondsen netto inschrijvingen op ten belope van 178 miljoen EUR. Op jaarbasis bedragen de netto inschrijvingen 414 miljoen EUR.

De fondsen met kapitaalbescherming kenden tijdens het vierde trimester van 2020 een daling van 0,3 miljard EUR en vertegenwoordigden eind december 2020 een vermogen van 3,2 miljard EUR. Deze beweging is hoofdzakelijk toe te schrijven aan netto terugbetalingen.

Over het volledige jaar 2020 heen stegen de netto activa van de fondsen die overwegend beleggen in niet-vastrentende activa met 4,5 %, oftewel 7,9 miljard EUR.
Hierbij is de verdere afbouw van de kapitaalbeschermde fondsen kenmerkend. Zij vormden eind 2020 de kleinste activa klasse.

De Belgische fondsenmarkt zette zijn herstel verder tijdens en recupereerde tegen eind 2020 alle koersverliezen die begin 2020 optraden ten gevolge van de Covid-19 pandemie. Beleggers behielden ook het vertrouwen in de Belgische fondsenmarkt.

Fondsen die overwegend beleggen in vastrentende effecten

Binnen de groep van de fondsen die overwegend beleggen in vastrentende effecten, daalden de activa van de in België gecommercialiseerde obligatiefondsen met 0,2 miljard EUR, ofwel 0,6 %, gedurende het vierde kwartaal van 2020 waardoor ze eind december 2020 uitkomen op een bedrag van 42,7 miljard EUR.

De daling wordt volledig verklaard door koersverliezen opgetekend door de onderliggende activa, aangezien er netto inschrijvingen waren in de obligatiefondsen tijdens deze periode.

De netto activa van de monetaire of geldmarktfondsen tekenden een daling op van 0,8 miljard EUR, ofwel 15,2 %, gedurende de periode oktober – december 2020.

Deze daling is voornamelijk het gevolg van een technische tussenkomst in de portefeuilles van gemengde dakfondsen. Immers, gegeven de positieve marktbewegingen tijdens het tweede, derde en vierde kwartaal van 2020, hebben vermogensbeheerders van dakfondsen hun onderliggende stabiele monetaire fondsen deels ingeruild voor obligatiefondsen en volatielere aandelenfondsen om van het herstel op de financiële markten te kunnen genieten. Anders gesteld, de techniek van bodembescherming werd verder achterwege gelaten tijdens het laatste kwartaal van 2020 door gemengde dakfondsen als gevolg van het herstel van de financiële markten.

Over het volledige jaar 2020 heen stegen de netto activa van de fondsen die overwegend beleggen in vastrentende activa met 9,7 %, oftewel 4,2 miljard EUR.
Hierbij is de toename van de obligatiefondsen kenmerkend. Na 8 jaren van quasi stand-still, groeiden de obligatiefondsen gedurende 2019 en 2020 respectievelijk met 14,9 % en 9,8 %.

Openbaar verdeelde fondsen naar Belgisch recht

De openbare fondsen naar Belgisch recht waren eind december 2020 goed voor een totaal beheerd netto actief van 171,3 miljard EUR. Op datzelfde ogenblik vertegenwoordigden de pensioenspaarfondsen hierin 22,3 miljard EUR, ofwel meer dan 1/8ste van de openbare fondsen naar Belgisch recht.

De berekening van de gemiddelde return van de pensioenspaarfondsen op jaarbasis per 31 december 2020 levert volgend resultaat op:

BEAMA heeft een boordtabel voor pensioenspaarfondsen ontwikkeld die als bijlage aan dit persbericht is toegevoegd. Dankzij deze boordtabel worden op kwartaalbasis de kerncijfers rond derde pijler pensioenspaarfondsen en hun evolutie op een beknopte manier visueel weergegeven.

Niet-openbaar verdeelde institutionele fondsen naar Belgisch recht

Sinds de uitvoerings-KB’s gepubliceerd werden in het Belgisch Staatsblad van 18 december 2007, kunnen investeringsvehikels ontwikkeld worden op maat van institutionele beleggers en dit onder de vorm van “Institutionele ICB met een veranderlijk aantal rechten van deelneming”. Deze institutionele fondsen zijn niet-openbare fondsen die dienen aangemeld te zijn bij de FOD Financiën.

Deze institutionele fondsen dienen niet verward te worden met de openbare fondsen met niet-retail aandelenklassen, die zijn aangemeld bij de FSMA.

Eind december 2020 vertegenwoordigden de 113 institutionele compartimenten naar Belgisch recht 18,0 miljard EUR aan netto actief. Deze fondsen spreken vele institutionele beleggers aan, mede doordat zij diepgang geven aan de institutionele markten op het vlak van financiële activa en pensioenvorming.