24 oktober 2019 - 3 min leestijd
Vandaag heeft de Nationale Bank van België (NBB) nieuwe macro-prudentiële maatregelen voor de banken en verzekeringsmaatschappijen die actief zijn in het verlenen van woonkredieten gepubliceerd. De voorbije weken werden we als banksector geconsulteerd door de NBB over deze nieuwe maatregelen.
Het is niet de eerste keer dat de NBB macro-prudentiële maatregelen oplegt. Ook vorig en dit jaar werden macro-prudentiële maatregelen voor de residentiële vastgoedmarkt ingevoerd. Beide maatregelen leiden ertoe dat de banken meer kapitaal moeten aanleggen op het moment dat ze meer leningen verstrekken.
De NBB oordeelt dat het aandeel van risicovolle leningen in de nieuwe hypothecaire kredieten nog steeds te hoog ligt, ondanks de eerder genomen maatregelen. De waarde van de lening ten opzichte van die van het onderpand (LTV) blijft toenemen voor nieuwe leningen. Dit is voornamelijk te verklaren door de concurrentiële markt waarin de banken zich bevinden. Febelfin erkent deze problematiek, en neemt dit ook ernstig.
De sector beseft dat verantwoorde kredietverlening het absolute uitgangspunt moet blijven. Febelfin zit op dezelfde lijn als de toezichthouder: de kredietverstrekkers moeten de nodige voorzichtigheid aan de dag leggen om enerzijds maximaal te vermijden dat individuele kredietnemers te omvangrijke leningen zouden aangaan, en anderzijds op termijn de financiële stabiliteit te vrijwaren.
De maatregelen worden bijgevolg door de sector als evenwichtig beschouwd. Het zijn geen harde beperkingen en geven de banken nog voldoende beweegruimte om elk dossier individueel te beoordelen, binnen bepaalde grenzen. De maatregelen zijn bijvoorbeeld strenger voor beleggingsvastgoed en vastgoed bestemd voor verhuur dan voor leningen aangegaan voor een eerste eigen woning. Leningen verstrekken aan jonge gezinnen die voor het eerst een woning verwerven, zelfs als dat met een hogere LTV gepaard zou gaan, blijft dus mogelijk. De maatregelen willen voornamelijk een rem zetten op sommige erg risicovolle leningen: leningen met een hoge LTV in combinatie met een hoge afbetalingslast of een hoge totale schuldenlast.
De nieuwe maatregelen zijn preventief en komen er om tijdig mogelijke risico’s in de toekomst te voorkomen. Vandaag stellen er zich immers weinig problemen. Ons land kent een gezond hypothecair kredietbeleid. De wanbetalingen zijn beperkt tot minder dan 1% van alle hypothecaire kredieten. Zoals blijkt uit het rapport van de Centrale voor Kredieten aan Particulieren, blijven de wanbetalingen al jaren erg laag in België, en zijn ze de laatste jaren zelfs nog verder gedaald.
Daarnaast worden wij gekenmerkt door een hypothecaire kredietmarkt waarbij voor het overgrote deel gekozen wordt voor vaste rentevoeten. Consumenten zijn beschermd door de wetgeving zodat variabele rentevoeten maximaal kunnen verdubbelen. Hierdoor is het risico voor de consument een stuk beperkter bij eventuele rentestijgingen in de toekomst.
Bij het verlenen van een krediet, blijft de terugbetalingscapaciteit het belangrijkste criterium. De bank zal elk dossier geval per geval grondig bekijken, de terugbetalingscapaciteit van de kredietnemers analyseren en van hen in vele gevallen een eigen inbreng vragen. Verantwoorde kredietverlening is van enorm belang, en dat dient ook in de toekomst behouden te blijven.
De versnelling van de kredietcyclus die de NBB vaststelt, bewijst dat de Belgische banken de ruim stimulerende impulsen van het monetaire beleid alvast goed hebben doorgegeven aan de gezinnen en de bedrijven. Dat was dan ook precies de bedoeling van het accomoderende ECB-beleid: de financieringsvoorwaarden heel gunstig maken om de kredietvraag aan te wakkeren. Maar tegelijk toont de versnelling ook de limieten van het monetair beleid aan. Aan de ene kant moeten banken rente betalen aan de ECB voor het parkeren van overtollige liquiditeit (0,50%). Om die negatieve rente te vermijden, verlenen ze meer krediet. Maar aan de andere kant worden er macro-prudentiële maatregelen genomen om de kredietverlening te matigen. Maar dit neemt uiteraard niet weg dat verantwoorde kredietverlening steeds het uitgangspunt moet zijn, en kredietverstrekkers de nodige voorzichtigheid aan de dag moeten leggen. Hypothecaire kredietverlening moet steeds met grote zorg gebeuren, nu en in de toekomst.