Omgekeerd maakt 16% van de jongeren zich nooit zorgen over geldgebrek. De aard van de geldzorgen is ook sterk leeftijdsgebonden. 15-tot 19-jarigen maken zich vooral zorgen over voldoende geld voor nieuwe kleren (34%), voor hobby’s (33%) en voor feestjes (28%). Bij 20-tot 30-jarigen hebben de grootste geldzorgen betrekking op het kunnen betalen van de huur of afbetaling van een huis/ appartement (36%) en voldoende kunnen sparen (35%). Wie niet studeert en nog thuis woont, maakt zich hoofdzakelijk zorgen over het kunnen afbetalen van een auto (33%) en andere kosten (24%).

Jongeren weten weinig over hun geldzaken. Slechts 27% geeft zichzelf een hoge score als het gaat over financiële kennis (8, 9 of 10/10). Bij 24% is dat dan weer een ronduit slechte score, gaande van 0 tot 5/10. Vooral over lenen, verzekeren, pensioensparen en belastingen weten jongeren weinig. 47% onder hen weet ook niet hoe aan budgetbeheer te doen en 74% weet niet dat banken spaargeld omzet in kredieten.

Dit gebrek aan financiële kennis gaat samen met een lage mate aan financiële betrokkenheid (*financiële betrokkenheid is de mate waarin jongeren goed op de hoogte zijn van hun financiën). Slechts bij 42% is dat het geval. Zeker bij wie financiële problemen heeft, zakt de betrokkenheid naar een dieptepunt (31%). Wie geen financiële problemen heeft, is vaker betrokken (51%).

In dezelfde lijn: 47% van de jongeren haat het om met zijn of haar geldzaken bezig te zijn. Bij wie geen financiële problemen heeft, is dat slechts 37% maar bij jongeren met financiële zorgen stijgt dat naar 59%.

Er blijkt dan ook een sterke correlatie te bestaan tussen financiële kennis, betrokkenheid en  geldproblemen: wie minder goed op de hoogte is van zijn / haar financiële zaken houdt zich minder graag bezig met geldkwesties én heeft vaker geldproblemen. Op die manier komt een vicieuze cirkel tot stand.

Financiële kennis is dan ook cruciaal. Een jongere die goed op de hoogte is van zijn of haar geldzaken en zich betrokken voelt, zal minder geldzorgen hebben en zich gelukkiger voelen.

Omgaan met geld en bankzaken leren jongeren hoofdzakelijk thuis (84%). De school en vrienden blijken met respectievelijk 38% en 42% een minder grote rol te spelen. 70% van de jongeren stapt in eerste instantie dan ook naar de ouders bij vragen over geld. Bij 15- tot 19-jarigen stijgt dat zelfs tot 80%. Bij 20-plussers komt de bank in beeld.

Veel ouders praten echter niet graag met hun kinderen over geld. Zeggen hoeveel je verdient, hoeveel je uitgeeft en hoeveel er op je spaarboekje staat, lijkt anno 2020 nog steeds een taboe. Ouders geven aan nog liever met hun kinderen over seks te praten dan over geld. Dat maakt het voor jongeren moeilijk om te leren omgaan met geld en financiële kennis op te bouwen.

Yves Coemans, Gezinsbond: “Enerzijds achten ouders zichzelf best bekwaam om hun kinderen te leren omgaan met geld, maar anderzijds geven ze wel toe dat hun kinderen op dat vlak onvoldoende scoren. Uit de praktijk weten we dat nog te veel ouders het moeilijk vinden om met hun kinderen over geld te praten en dat ze er zich onzeker bij voelen. Ze nemen hun rol als financiële opvoeder nog te weinig op.”

Het grootste taboe anno 2020 is niet seks, maar geld.

Voor jongeren zonder ouders en/ of rolmodel is de situatie nog een stuk moeilijker. Zo vertelt Amber dat ze er op haar 19e plots financieel volledig alleen voorstond. Met vallen en opstaan leerde Amber dat je als tiener eigenlijk quasi niets weet over geld, maar dat je er wel de volledige verantwoordelijkheid voor draagt.

In haar getuigenis raakt Amber een belangrijk onderwerp aan: niet alleen de ouders, maar ook de school moet een rol spelen in het bijbrengen van financiële kennis en het wegnemen van geldzorgen.

Aan de ene kant is de school de ideale omgeving om jongeren betrouwbare informatie over geld aan te reiken. Aan de andere kant kan het onderwijs een deel van de ongelijkheid wegnemen. Door financiële educatie in het opleidingstraject in te bouwen, starten jongeren op hetzelfde moment met het opbouwen van financiële kennis.

Quote Alexandra Smarandescu, Voorzitter Vlaamse Jeugdraad: “Bij de Vlaamse Jeugdraad zien we dat jongeren actief bezig zijn met geld sparen, spenderen of verdienen. Daarnaast worden ze ook vaak rechtstreeks aangesproken in reclames en geprikkeld om met geld bezig te zijn. Het bewust leren omgaan met hun centen zou daarom zeker aan bod mogen komen op de schoolbanken.”

Febelfin benadrukt het belang en is vragende partij om financiële educatie zo ruim mogelijk op te nemen in de eindtermen van het middelbaar onderwijs.

Als financiële educatie de rode draad doorheen de schoolloopbaan van een jongere is, kan de kloof inzake financiële geletterdheid en bijvoorbeeld schuldenoverlast alleen maar verkleind worden. We reiken dan ook graag de hand uit naar de verschillende onderwijskoepels en alle relevante stakeholders om te bespreken hoe we dit best aanpakken.

Of het nu thuis is, op school of onder vrienden één ding staat vast: praten over geld moet uit de taboesfeer worden gehaald. Daarom lanceert Febelfin vandaag een campagne waarbij Vlaamse en Franstalige influencers eerlijke, herkenbare verhalen over omgaan met geld (“money confessions”) delen via hun Instagram stories.

Money confession Jill De Greef: “Als tiener kocht ik ooit eens dure schoenen in Dubai, maar in de luchthaven bleek dat de kostprijs boven het maximumbedrag lag dat je in Dubai mag uitgeven. Weg schoenen, weg geld, hallo boete!”

De verhalen van de influencers raken verschillende thema’s aan: van te veel geld uitgeven tot voldoende geld opzij houden voor je belastingen. De boodschap? Elk verhaal telt en is de moeite waard om te delen.

Met de verhalen van de influencers willen we jongeren bewust maken van het feit dat het oké is om te praten over je geld. Zit je met vragen over geld of heb je al eens een financiële misser begaan? Schaam je niet want je bent zeker niet alleen. Durf er met iemand over te praten en durf ook hulp te vragen wanneer je daar nood aan hebt.

In de campagne verwijst Febelfin altijd naar het nieuw opgerichte platform www.mijngeldenik.be. Daar vinden jongeren allerlei informatie over geldzaken terug. Hoe vermijd ik dat ik teveel uitgeef? Hoe vul ik mijn eerste belastingbrief in? Heb ik een vaste job nodig om te kunnen lenen? En wat moet ik allemaal regelen wanneer ik 18 word?