Cijfers ICB‑sector 3de trimester 2020

De koerswinsten gegenereerd door de onderliggende activa tijdens het tweede en derde kwartaal staan in sterk contrast met de koersverliezen die in het eerste kwartaal van 2020 werden opgetekend ten gevolge van de impact van de Covid-19 pandemie op de wereldeconomie en de financiële markten.

Eind september 2020 bedroeg het netto actief van de in België publiek verdeelde fondsen 216,6 miljard EUR. Tijdens het tweede en derde trimester samen werd bijna 90% gerecupereerd van de daling die zich voordeed tijdens het eerste kwartaal van 2020 ten gevolge van de impact van de Covid-19 pandemie.

Het netto actief van de fondsen die hoofdzakelijk beleggen in vastrentende effecten noteerde een stijging van 2,7 % gedurende het derde trimester van 2020. Het netto actief van de fondsen die hoofdzakelijk beleggen in niet-vastrentende effecten, zoals gemengde fondsen en aandelenfondsen, steeg tijdens deze periode met 3,9 %.

Binnen de categorie van de gemengde fondsen kenden de pensioenspaarfondsen een stijging van 0,6 miljard EUR gedurende de periode juli – september 2020. De aandelenfondsen kenden de grootste absolute stijging van hun netto actief tijdens het derde trimester. De obligatiefondsen kenden de grootste relatieve stijging tijdens deze periode.

Prognose vierde kwartaal 2020

De voorlopige indicaties voor het vierde kwartaal van 2020 wijzen nog steeds op een aanhoudend herstel van het netto actief van de Belgische fondsensector.

Onderzoek van BEAMA toont aan dat de netto activa van de in België publiek gecommercialiseerde fondsen gedurende het derde kwartaal van 2020 met 7,6 miljard EUR, ofwel 3,6 %, stegen. Hierdoor vertegenwoordigden de in België publiek gecommercialiseerde fondsen eind september 2020 216,6 miljard EUR.

De stijging van de Belgische fondsenmarkt gedurende de periode juli – september 2020 wordt voornamelijk verklaard door de positieve marktevoluties die optraden tijdens deze periode ten gevolge van het herstel van de financiële markten. Dit herstel komt in reactie op de waardedaling die plaatsvond tijdens het eerste kwartaal van 2020 ten gevolge de Covid-19 pandemie.
De positieve marktevoluties tijdens het tweede en derde kwartaal hebben geleid tot een herstel van de onderliggende activa van de fondsen waardoor deze ondertussen nagenoeg 90 % recupereerden van de verliezen die optraden tijdens de periode januari – maart 2020.

De voorlopige indicaties, waarover BEAMA beschikt, voor het vierde kwartaal van 2020 wijzen op een aanhoudend herstel van het netto actief van de Belgische fondsensector.

De Belgische fondsenmarkt zette zijn herstel verder tijdens het derde kwartaal van 2020 en recupereerde een bijkomend deel van de koersverliezen die optraden tijdens het eerste kwartaal van 2020 ten gevolge van de Covid-19 pandemie. Daarenboven behielden de beleggers het vertrouwen in de Belgische fondsenmarkt.

Fondsen die overwegend beleggen in vastrentende effecten

Binnen de groep van de fondsen die overwegend beleggen in vastrentende effecten, stegen de activa van de in België gecommercialiseerde obligatiefondsen met 3,6 miljard EUR, ofwel 9,2 %, gedurende het derde kwartaal van 2020 waardoor ze eind september 2020 uitkomen op een bedrag van 42,9 miljard EUR. De obligatiefondsen tekenden midden 2020 al een hoger bedrag aan netto activa op dan per einde 2019 (= pré-Covid-19). Dit bedrag is enkel gegroeid tijdens het derde kwartaal.

De stijging wordt grosso modo voor 55 % verklaard door koerswinsten opgetekend door de onderliggende activa en voor de overige 45 % door netto inschrijvingen.

De netto activa van de monetaire of geldmarktfondsen tekenden een daling op van 2,4 miljard EUR, ofwel 30,2 %, gedurende de periode juli – september 2020.

Deze daling is voornamelijk het gevolg van een technische tussenkomst in de portefeuilles van gemengde dakfondsen. Immers, gegeven de positieve marktbewegingen tijdens het tweede en derde kwartaal van 2020, hebben vermogensbeheerders van dakfondsen hun onderliggende stabiele monetaire fondsen deels ingeruild voor obligatiefondsen en volatielere aandelenfondsen om van het herstel op de financiële markten te kunnen genieten. Anders gesteld, de techniek van bodembescherming werd deels achterwege gelaten door gemengde dakfondsen als gevolg van het herstel van de financiële markten.

Fondsen die overwegend beleggen in niet-vastrentende effecten

Binnen de groep van de fondsen die overwegend beleggen in niet-vastrentende effecten (zoals bv. aandelenfondsen) werden, met uitzondering van de kapitaalbeschermde fondsen, enkel stijgende tendensen opgetekend gedurende het derde kwartaal van 2020. Deze stijgingen zijn voor 1/2de toe te schrijven aan koerswinsten opgetekend door de onderliggende activa en voor 1/2de aan netto inschrijvingen.

De activa in België van de aandelenfondsen stegen met 5,0 miljard EUR, oftewel met 8,9 %, in de periode juli – september 2020. Deze stijging is voor 60 % toe te schrijven aan koerswinsten opgetekend door de onderliggende activa en voor 40 % door netto inschrijvingen. Eind september 2020 bedroeg het vermogen van de aandelenfondsen 61,2 miljard EUR. De aandelenfondsen bevinden zich momenteel nog 4,6 miljard EUR onder hun niveau van eind 2019 (= pré-Covid-19).

De categorie van de gemengde fondsen (inclusief de pensioenspaarfondsen) tekende een stijging van 0,7 miljard EUR, of 0,7 %, op tijdens het derde kwartaal van 2020. Deze stijging is voor 90 % toe te schrijven aan netto inschrijvingen. Daarmee komt het gecommercialiseerde vermogen van de gemengde fondsen per eind september 2020 uit op 102,3 miljard EUR, oftewel 3,3 miljard EUR onder hun niveau van eind 2019 (= pré-Covid-19).

De gemengde fondsen kenden de voorbije jaren een toenemend succes en sinds 2015 vormen ze de grootste activa klasse. Door hun actieve asset allocatie zijn gemengde fondsen zeer geschikt voor het voeren van een risicospreiding-beleid in het kader van MiFID II: zij lenen zich uitstekend tot de afstemming van het product op het risicoprofiel van de cliënten.

Binnen de categorie van de gemengde fondsen kenden de pensioenspaarfondsen een stijging gedurende het derde kwartaal van 2020 ten belope van 0,6 miljard EUR, of 2,8 %. De pensioenspaarfondsen vertegenwoordigden per eind september 2020 een bedrag aan netto activa ten belope van 20,7 miljard EUR. Hiermee bevinden de pensioenspaarfondsen zich per einde september 2020 0,6 miljard EUR onder hun “all time high” bedrag aan gecommercialiseerd vermogen per einde 2019.

Tijdens het derde kwartaal van 2020 tekenden de pensioenspaarfondsen netto inschrijvingen op ten belope van 150 miljoen EUR.

De fondsen met kapitaalbescherming kenden tijdens het derde trimester van 2020 een daling van 0,3 miljard EUR en vertegenwoordigden eind september 2020 een vermogen van 3,5 miljard EUR. Deze beweging is hoofdzakelijk toe te schrijven aan netto terugbetalingen.

Openbaar verdeelde fondsen naar Belgisch recht

De openbare fondsen naar Belgisch recht waren eind september 2020 goed voor een totaal beheerd netto actief van 158,1 miljard EUR. Op datzelfde ogenblik vertegenwoordigden de pensioenspaarfondsen hierin 20,7 miljard EUR, ofwel meer dan 1/8ste van de openbare fondsen naar Belgisch recht.

De berekening van de gemiddelde return van de pensioenspaarfondsen op jaarbasis per 30 september 2020 levert volgend resultaat op:

BEAMA heeft een boordtabel omtrent pensioenspaarfondsen ontwikkeld die als bijlage aan dit persbericht is toegevoegd. Dankzij deze boordtabel worden op kwartaalbasis de kerncijfers rond derde pijler pensioenspaarfondsen en hun evolutie op een beknopte manier visueel weergegeven.

Niet-openbaar verdeelde institutionele fondsen naar Belgisch recht

Sinds de uitvoerings-KB’s gepubliceerd werden in het Belgisch Staatsblad van 18 december 2007, kunnen investeringsvehikels ontwikkeld worden op maat van institutionele beleggers en dit onder de vorm van “Institutionele ICB met een veranderlijk aantal rechten van deelneming”. Deze institutionele fondsen zijn niet-openbare fondsen die dienen aangemeld te zijn bij de FOD Financiën.

Deze institutionele fondsen dienen niet verward te worden met de openbare fondsen met niet-retail aandelenklassen, die zijn aangemeld bij de FSMA.

Eind september 2020 vertegenwoordigden de 137 institutionele compartimenten naar Belgisch recht 16,3 miljard EUR aan netto actief. Deze fondsen spreken vele institutionele beleggers aan, mede doordat zij diepgang geven aan de institutionele markten op het vlak van financiële activa en pensioenvorming.