Cijfers ICB‑sector 1ste trimester 2019
28 augustus 2019 - 7 min leestijd
De Belgische fondsensector kende tijdens het eerste kwartaal van 2019 een stijging van 1,4 % door toedoen van koerswinsten opgetekend door de onderliggende activa. Eind maart 2019 bedroeg het netto actief van de in België publiek verdeelde fondsen 190,0 miljard EUR.
Het netto actief van de fondsen die hoofdzakelijk beleggen in vastrentende effecten noteerde een daling van 12,8 % gedurende het eerste trimester van 2019 en dit o.a. omwille van een portefeuilletechnische tussenkomst (cf. het opheffen van de bodembescherming). Het netto actief van de fondsen die hoofdzakelijk beleggen in niet-vastrentende effecten, zoals “balanced funds” en aandelenfondsen, steeg tijdens deze periode met 6,1 %.
Binnen de categorie van de gemengde fondsen kenden de pensioenspaarfondsen een sterk herstel gedurende de periode januari – maart 2019. Doordat deze fondsen een toename van 1,5 miljard EUR optekenden, vestigen ze hiermee een nieuwe “all time high” aan netto activa ten belope van 19,7 miljard EUR.
De monetaire fondsen kenden de grootste absolute daling van hun netto actief tijdens het eerste trimester van 2019 en dit door toedoen van belangrijke netto terugbetalingen gelinkt aan portefeuilletechnische tussenkomsten.
De gemengde fondsen kenden de grootste stijging tijdens deze periode.
Belgische fondsenmarkt
De Belgische fondsenmarkt wordt gedefinieerd als ‘het in België openbaar verdeeld netto actief van fondsen naar Belgisch en buitenlands recht’. Hierbij rapporteert BEAMA over alle aandelenklassen van de openbare fondsen die in België gecommercialiseerd mogen worden.
Conform de lijst van openbare instellingen voor collectieve belegging op de FSMA website.
Onderzoek van BEAMA toont aan dat de netto activa van de in België publiek gecommercialiseerde fondsen gedurende het eerste kwartaal van 2019 met 2,7 miljard EUR, ofwel 1,4 %, stegen. Hierdoor vertegenwoordigden de in België publiek gecommercialiseerde fondsen eind maart 2019 190,0 miljard EUR.
De stijging van de Belgische fondsenmarkt gedurende de periode januari – maart 2019 wordt volledig verklaard door de positieve marktevoluties die optraden tijdens de eerste maanden van 2019 en dewelke resulteerden in koerswinsten opgetekend door de onderliggende activa van de meeste fondsen. Hiermee wordt de tijdelijke terugval van eind 2018 deels gecompenseerd.
De pensioenspaarfondsen herstelden sterk tijdens de eerste drie maanden van 2019 van hun terugval gedurende het laatste kwartaal van 2018. Zo sloten de pensioenspaarfondsen eind maart 2019 af op een vermogen van 19,7 miljard EUR waarmee ze een nieuwe “all time high” aan netto activa vastleggen.
Evolutie van de Belgische fondsenmarkt gedurende het laatste decennium
Percentage aan retail aandelenklassen op de Belgische fondsenmarkt
BEAMA definieert retail aandelenklassen als zijnde aandelenklassen die mogen aangeboden worden aan particulieren, waarbij de minimale (initiële) inleg niet meer bedraagt dan 100.000 EUR en waarbij er geen bijkomende voorwaarden worden opgelegd door de beheerder van het fonds. Tijdens de eerste jaarhelft van 2016 werden zodoende technische verfijningen in de statistieken van BEAMA doorgevoerd.
Fondsen die overwegend beleggen in vastrentende effecten
Binnen de groep van de fondsen die overwegend beleggen in vastrentende effecten, daalden de activa van de in België gecommercialiseerde obligatiefondsen met 2,3 miljard EUR, ofwel 6,8 %, gedurende het eerste kwartaal van 2019 waardoor ze eind maart 2019 uitkomen op een bedrag van 31,5 miljard EUR. Deze beweging vloeit voor 4/5de voort uit koersverliezen opgetekend door de onderliggende activa.
De netto activa van de monetaire of geldmarktfondsen tekenden een daling op van 3,7 miljard EUR, ofwel 28,3 %, gedurende de periode januari – maart 2019.
Deze daling is het gevolg van een technische tussenkomst in de portefeuilles van gemengde dakfondsen. Immers, gegeven de positieve marktbewegingen gedurende het eerste kwartaal van 2019 hebben vermogensbeheerders van dakfondsen hun onderliggende stabiele monetaire fondsen ingeruild voor aandelenfondsen om te kunnen genieten van de heropleving op de beurzen. Kortom, gegeven het gunstige beursklimaat is de bodembescherming van gemengde dakfondsen momenteel niet aan de orde.
Als geheel daalden de netto activa van de fondsen die overwegend beleggen in vastrentende activa gedurende het eerste kwartaal van 2019 met 12,8 %, waardoor hun gecommercialiseerd netto actief eind maart 2019 uitkwam op 40,8 miljard EUR.
Fondsen die overwegend beleggen in niet-vastrentende effecten
Binnen de groep van de fondsen die overwegend beleggen in niet-vastrentende effecten (zoals bv. aandelenfondsen) werden, met uitzondering van de fondsen met kapitaalbescherming, enkel stijgende tendensen opgetekend gedurende het eerste kwartaal van 2019 en dit voornamelijk ten gevolge van koerswinsten opgetekend door de onderliggende activa van deze fondsen.
De activa in België van de aandelenfondsen stegen met 4,1 miljard EUR, oftewel met 8,8 %, in de periode januari – maart 2019. Deze stijging is voor het overgrote deel toe te schrijven aan de netto inschrijvingen (voornamelijk ten gevolge van de portefeuilletechnische tussenkomsten). Eind maart 2019 bedroeg het vermogen van de aandelenfondsen 50,2 miljard EUR.
Gedetailleerde evolutie van het gecommercialiseerde vermogen gedurende het laatste decennium
De categorie van de gemengde fondsen (inclusief de pensioenspaarfondsen) tekende een stijging van 4,5 miljard EUR, of 5,1 %, op tijdens het eerste kwartaal van 2019. Dit gebeurde voornamelijk ten gevolge van koerswinsten opgetekend door de onderliggende activa, in mindere mate aangevuld door netto inschrijvingen. Daarmee komt het gecommercialiseerde vermogen van de gemengde fondsen per eind maart 2019 uit op 93,7 miljard EUR.
Deze fondsen kenden de voorbije jaren een toenemend succes en sinds 2015 vormen ze de grootste activa klasse. Door hun actieve asset allocatie zijn gemengde fondsen zeer geschikt voor het voeren van een risicospreiding-beleid in het kader van MiFID II: zij lenen zich uitstekend tot de afstemming van het product op het risicoprofiel van de cliënten.
Binnen de categorie van de gemengde fondsen kenden de pensioenspaarfondsen een sterke stijging gedurende het eerste kwartaal van 2019 ten belope van 1,5 miljard EUR, of 8,2 %. Hiermee herstellen deze fondsen totaal van de tijdelijke terugval tijdens het laatste kwartaal van 2018. De pensioenspaarfondsen vertegenwoordigden per eind maart 2019 een bedrag aan netto activa ten belope van 19,7 miljard EUR.
Tijdens het eerste kwartaal van 2019 tekenden de pensioenspaarfondsen netto inschrijvingen op ten belope van 163 miljoen EUR.
De fondsen met kapitaalbescherming kenden tijdens het eerste trimester van 2019 een daling en vertegenwoordigden eind maart 2019 een vermogen van 4,7 miljard EUR. Deze beweging is toe te schrijven aan koersverliezen opgetekend door de onderliggende activa.
Globaal stegen de netto activa van de fondsen die overwegend beleggen in niet- vastrentende effecten gedurende het eerste kwartaal van 2019 met 6,1 %, en waren ze eind maart 2019 goed voor een gecommercialiseerd vermogen van 149,2 miljard EUR.
"De Belgische fondsenmarkt herstelde gedurende de eerste drie maanden van 2019 gedeeltelijk van het moeilijke jaareinde 2018 en dit door toedoen van koerswinsten."
Fondsen naar Belgisch recht
Openbaar verdeelde fondsen naar Belgisch recht
De openbare fondsen naar Belgisch recht waren eind maart 2019 goed voor een totaal beheerd netto actief van 155,5 miljard EUR. Op datzelfde ogenblik vertegenwoordigden de pensioenspaarfondsen hierin 19,7 miljard EUR, ofwel 1/8ste van de openbare fondsen naar Belgisch recht.
De berekening van de gemiddelde return van de pensioenspaarfondsen op jaarbasis per 31 maart 2019 levert volgend resultaat op:
- Op 1 jaar: +1,2 %
- Op 3 jaar: +4,2 %
- Op 10 jaar: +6,3 %
- Op 25 jaar: +6,3 %
BEAMA heeft een boordtabel omtrent pensioenspaarfondsen ontwikkeld die als bijlage aan dit persbericht is toegevoegd. Dankzij deze boordtabel worden op kwartaalbasis de kerncijfers rond derde pijler pensioenspaarfondsen en hun evolutie op een beknopte manier visueel weergegeven.
Niet-openbaar verdeelde institutionele fondsen naar Belgisch recht
Sinds de uitvoerings-KB’s gepubliceerd werden in het Belgisch Staatsblad van 18 december 2007, kunnen investeringsvehikels ontwikkeld worden op maat van institutionele beleggers en dit onder de vorm van “Institutionele ICB met een veranderlijk aantal rechten van deelneming”. Deze institutionele fondsen zijn niet-openbare fondsen die dienen aangemeld te zijn bij de FOD Financiën.
Daarnaast bestaan nog andere niet openbare fondsen die privaat geplaatst worden.
Deze institutionele fondsen dienen niet verward te worden met de openbare fondsen met niet-retail aandelenklassen, die zijn aangemeld bij de FSMA.
Eind maart 2019 vertegenwoordigden de 141 institutionele compartimenten naar Belgisch recht 15,9 miljard EUR aan netto actief. Deze fondsen spreken vele institutionele beleggers aan, mede doordat zij diepgang geven aan de institutionele markten op het vlak van financiële activa en pensioenvorming.
