Geldezels: 14% van de jongeren bereid om hun bankkaart uit te lenen in ruil voor geld

Een geldezel laat zijn of haar bankrekening en/of bankkaart en pincode (bewust of onbewust) gebruiken door criminelen om geld wit te wassen. Criminelen beloven geldezels dat ze snel geld kunnen verdienen in ruil voor hun bankkaart en pincode. Zij hebben deze nodig om illegaal verkregen geld (vaak via phishing) op te storten, door te sluizen of meteen cash af te halen. Zo blijven ze zelf onbekend. Een geldezel knapt dus het vuile werk op, maar blijft achter met de ellende. Geldezel zijn is namelijk strafbaar want hij/zij helpt geld witwassen.

In hetzelfde onderzoek geeft 3% van de bevolking aan ooit benaderd te zijn met de vraag om geldezel te worden. Bij de jongeren ligt dit fors hoger: 6% is zelf benaderd  en nog eens 12% kent iemand die ooit benaderd werd.

Verontrustend is dat slechts 38% van de totale bevolking weet wat een geldezel is. Een vooruitgang met 2019 toen het cijfer op 22% lag, maar het blijft nog steeds laag. Opvallend: Bij de jongeren weet slechts 21% wat een geldezel is. Dit betekent dat 8 op 10 jongeren niet weten wat een geldezel is.

Tegenwoordig vragen oplichters ook steeds meer naar andere gegevens van geldezels zoals identiteitskaarten (of een kopie ervan), gsm-nummers en adresgegevens. Want ook deze info kan het voor criminelen makkelijker maken om fraude te plegen.

“In onze onderzoeken stellen we vast dat jongeren steeds vaker hun identiteit, al dan niet bewust, laten misbruiken. Regelmatig duiken er feiten van phishing op waarbij het frauduleuze bericht verstuurd werd met een gsm-nummer dat op naam van een minderjarige blijkt te staan. Op die manier blijven de criminelen buiten schot en komen politie en justitie bij deze jongeren uit. We zien trouwens ook dat jongeren hun adres ter beschikking stellen van criminelen om er postpakketten te laten leveren. Via webshops kopen criminelen met buitgemaakt geld dure spullen aan. Ze laten hun bestellingen afleveren op het adres van deze jongeren zodat ze zelf onder de radar blijven. De ultieme ronselkanalen voor dit soort van praktijken zijn verschillende Telegram- en Snapchatgroepen”, aldus Stijn De Ridder, Diensthoofd Commissaris Politiezone Antwerpen.

Bij de vraag of geldezel worden strafbaar is, gelooft 10% van de volwassenen van niet. En maar liefst 19% van de jongeren heeft geen idee of denkt dat het niet strafbaar is.

Maar geldezel worden is allesbehalve onschuldig. Een geldezel werkt (onbewust) mee aan witwaspraktijken en fraude, dat zijn strafbare praktijken. Via de bankrekening van de geldezel kan de phisher illegaal verkregen geld terug in het legaal circuit krijgen. De gevolgen zijn niet mals: een geldezel kan aansprakelijk gesteld en vervolgd worden en riskeert zo grote gerechtelijke en fiscale boetes. De bank kan bovendien weigeren om geldezels nog een bankrekening, bankkaart en/of lening toe te kennen. Bovendien riskeert de geldezel dat de phisher zijn/haar rekening plundert.

Om jongeren en hun omgeving te waarschuwen, brengt Febelfin voor het derde jaar op rij het fenomeen geldezels extra onder de aandacht. In samenwerking met een aantal partners zoals Politiezone Antwerpen, Jes, Formaat, Kras Jeugdwerk en SAAMO, maakte Febelfin sensibiliseringsmateriaal voor jongeren en hun omgeving om zo fraude met geldezels tegen te gaan.

SAAMO Antwerpen: “Snel geld willen verdienen door een geldezel te zijn, dat zorgt alleen maar voor problemen. Toch merken we in de praktijk dat heel wat jongeren zich ertoe laten verleiden. Daarom zijn deze brochures broodnodig: het legt uit wat geldezels precies doen en waarom het gevaarlijk is. We moeten er echt voor zorgen dat jongeren dit goed beseffen en daar helpen deze brochures bij.”

Zo maakte Febelfin informatiebrochures rond dit thema om jongeren en hun begeleiders te informeren. Hierin leer je wat het fenomeen precies is, hoe je het kan herkennen, en hoe je het kan voorkomen. Ken je iemand die geldezel is geworden? Dan lees je hier wat je kan doen om te helpen. De brochures zullen worden verspreid in samenwerking met Febelfins partners in scholennetwerken en in de jeugdwerksector. De brochures zijn hieronder te vinden en zijn geschikt om uit te printen of verder te verspreiden:

De affiche van de "geldezel"-campagne is ook gratis verkrijgbaar en is geschikt om op A3-formaat uit te printen:

Febelfin werkte verder samen met ED TV, een platform voor jongeren en leerkrachten dat met behulp van video's moeilijke onderwerpen bespreekbaar maakt. ED TV maakte online afleveringen met begeleidende schoolfiches die het geldezelsfenomeen belichten en het gesprek op gang brengen. Mooi meegenomen is dat dit materiaal aansluit bij de eindtermen in het onderwijs en sluit het aan bij de noodzaak om financiële educatie aan bod te laten komen in de klas.

 Aan Franstalige zijde wordt er momenteel samengewerkt aan een vergelijkbaar concept met Enseignons.be, het toonaangevende platform voor educatief materiaal en online cursussen in België dat erg populair is bij leerkrachten en lesgevers.