We overschatten onszelf als het over financiële kennis gaat
29 september 2022 - 9 min leestijd
Onderzoek toont aan dat vooral jongeren nood hebben aan meer financiële informatie
In het algemeen vinden de Belgen dat ze voldoende financiële kennis hebben over hoe ze hun dagdagelijkse zaken moeten beheren, maar uit onderzoek blijkt dat ze zichzelf vaak overschatten. Onze landgenoten kunnen contactloze betalingen uitvoeren, online bankieren en hun dagelijkse financiële administratie opvolgen. Maar hun financiële kennis is lager als het gaat om beleggen, lenen en pensioen(-sparen). Dit blijkt uit een studie van het onderzoeksbureau Indiville in opdracht van Febelfin.
De studie wijst ook op het gebrek aan financiële kennis bij jongeren tussen 16 en 30 jaar, die op alle onderzochte punten minder goed scoren dan de rest van de bevolking. Financiële basiskennis is echter essentieel om je geld goed te beheren en je vermogen verder op te bouwen. Zeker in moeilijke economische tijden.
Nationaal onderzoek van Febelfin i.s.m. onderzoeksbureau Indiville bij 2164 Belgen tussen 16 en 79 jaar oud, waarvan 746 tussen 16 en 30 jaar oud (maart 2022).
Financiële kennis: werk aan de winkel, zeker voor jongeren
Terwijl de kennis over het beheer van dagelijkse financiële administratie, contactloos betalen, digitaal bankieren en op je eigen benen staan goed zijn, zijn de cijfers met betrekking tot kennis van de Belg over lenen, budgetbeheer en pensioensparen een stuk lager. Wat betreft kennis over beleggen en beleggingsproducten is de situatie zeker niet rooskleurig.
Jongeren voelen zich het meest comfortabel met contactloos betalen en digitaal bankieren. 8 op 10 jongeren vinden van zichzelf dat ze op dat vlak voldoende kennis hebben. Maar bij velen van hen ontbreekt de nodige kennis over andere financiële zaken. Maar net iets meer dan de helft van de jongeren zegt voldoende te weten over budgetbeheer of dagelijkse financiële administratie.
Bijgevolg zijn niet alle jongeren in staat om een budget optimaal te beheren, of zelfs hun dagelijkse financiële administratie op te volgen. En die skills zijn net nodig om financiële stabiliteit te hebben of in de toekomst verder te kunnen bouwen aan hun vermogen. Meer dan 6 op tien jongeren geeft aan onvoldoende te weten over pensioensparen, beleggen, lenen of het aanvragen van een krediet.
Een ander opvallend cijfer is dat minder dan één op de twee jongeren met zekerheid kan zeggen wat de bank met hun geld doet. Bovendien is amper 37% van de jongeren betrokken bij zijn geldzaken, wat een achteruitgang is in vergelijking met vorig jaar (44%).
Financiële zorgen wegen ook meer door bij jongeren (47%) dan bij de rest van de bevolking (39%).
Voor veel Belgen is trouwens het beheer van de persoonlijke financiën een (grote) last. Gemiddeld genomen houdt 43% (2021: 38%) van de Belgen zich niet graag bezig met zijn financiên, en jongeren nog meer dan 31-plussers. Het is geen geheim dat er een sterke correlatie bestaan tussen financiële kennis, betrokkenheid en geldproblemen: wie minder goed op de hoogte is van zijn/haar financiële zaken houdt zich minder graag bezig met geldkwesties én heeft vaker geldproblemen. Op die manier komt een vicieuze cirkel tot stand. Het verhogen van de financiële kennis bij jongeren is dan ook cruciaal. Redenen genoeg om aan de alarmbel te trekken.
Jongeren zelf vragende partij voor meer financiële informatie
De Belg zoekt vooral meer informatie over beleggen en online veiligheid.
Uit de studie blijkt dat jongeren aangeven open te staan om meer informatie te ontvangen. De vraag naar informatie top-3 bij jongeren is beleggen, op eigen benen staan en het aanvragen van een krediet, maar ook de vraag naar info over budgetbeheer, pensioensparen en sparen blijft groot.
Zowel voor de financiële sector, de overheid, het onderwijs, en andere betrokken stakeholders, is een belangrijke rol weggelegd in het verstrekken van informatie naar jongeren. Jongeren geven aan dat ze op zoek zijn naar informatie om hen te helpen hun financiële kennis te ontwikkelen. Men kijkt hiervoor zowel naar de financiële sector om algemene financiële informatie te verstrekken, als naar andere actoren.
Men vindt bijvoorbeeld dat de overheid mee zou moeten informeren over pensioen(-sparen) en online veiligheid. Jongeren rekenen daarnaast ook op andere spelers – zoals de scholen, de media maar ook de ouders – om informatie te verspreiden over geldzaken, op eigen benen staan en het opvolgen van de dagelijkse financiële administratie.
Het bijbrengen van financiële kennis is de maatschappelijke verantwoordelijkheid van verschillende spelers. En de sector moedigt alle - gezamenlijke - initiatieven aan die kunnen bijdragen tot een betere financiële kennis van jongeren.
Meer financiële educatie met de vernieuwde website ‘Mijngeldenik.be’ en nieuw educatief materiaal
Om tegemoet te komen aan de vraag van jongeren naar meer informatie heeft Febelfin de vernieuwde website ‘Mijngeldenik.be’ gelanceerd. UX-studenten van de Karel De Grote Hogeschool dachten na over hoe de ideale site eruitziet en welke content voor hen relevant was. Een op maat gemaakte website dóór jongeren vóór jongeren.
Mathyas, één van de studenten die aan dit project heeft meegewerkt, verklaart: "Vanuit onze eigen ervaring merken we dat veel jongeren moeite hebben met het begrijpen van financiële zaken die samengaan met het ouder worden. Een informatieportaal zoals mijngeldenik.be met duidelijke categorieën en personalisatie op basis van de interesses en vragen van de jongeren is, volgens het onderzoek dat we hebben gedaan, hiervoor de perfecte oplossing. Als studenten UX UI was dit een leerrijke ervaring om, in samenwerking met Febelfin op te werken."
Op die website belicht Febelfin verschillende aspecten van het dagelijkse, financiële leven: betalen, sparen en beleggen, lenen en wonen, en nog veel meer. Daarnaast zal Febelfin verder inzetten om deze informatieve content te vertalen via TikTok en Instagram kanalen om zo jongeren rechtstreeks te kunnen bereiken.
Febelfin zal de komende maanden ook content ontwikkelen over specifieke onderwerpen zoals crypto’s, die tegenwoordig echt populair zijn bij de jongeren. Het is immers noodzakelijk dat ze een goede kennis opbouwen vooraleer ze zich in de wereld van de crypto’s begeven, want dit brengt uiteraard risico’s met zich mee. Febelfin zal met ED TV samenwerken en nieuw bijkomend materieel ontwikkelen voor jongeren van de derde graad secundair. Dit zal nadien ook beschikbaar worden gesteld in het Frans.
Daarnaast organiseert Febelfin met de organisatie TADA workshops rond financiële kennis en vaardigheden. Die workshops zijn een uitstekende gelegenheid om een positieve bijdrage te leveren aan de financiële educatie van kinderen en jongeren in Brussel.
Pieter De Witte, Managing Director van TADA, verklaart: “Het is essentieel om jongeren met een kwetsbare achtergrond kennis te laten maken met de verschillende facetten van de samenleving, zodat ze verantwoordelijke en betrokken burgers kunnen worden. TADA werkt graag samen met partners zoals Febelfin; met hen zullen we focussen op het verbreden van de financiële kennis van onze jongeren.”
Nood aan kwaliteitsvolle informatie zeker in deze tijden
Het blijft belangrijk om jongeren goed te scholen over financiële skills, zeker in deze moeilijke tijden waar de torenhoge energieprijzen een bijzondere druk leggen op de financiële situatie van veel gezinnen.
Tegelijkertijd is de cultuur van het snelle geld in opmars. Bewegingen zoals FIRE, die risicovolle en snelle beleggingen verdedigen, worden alsmaar populairder bij de jongeren. Om dit fenomeen tegen te gaan is de sector zich bewust van het belang om voldoende aandacht te schenken aan financiële educatie en jongeren zo goed mogelijk te informeren. We moeten hen de nodige handvaten aanreiken zodat ze verder kunnen kijken dan de cultuur van het snelle geld, waartoe ze momenteel via allerlei kanalen worden verleid. Het verhogen van financiële kennis bij jongeren is noodzakelijk: financieel weerbare en goed ingelichte jongeren worden volwassenen die later betere financiële beslissingen maken. Daarom zal Febelfin in de komende maanden nog meer info ter beschikking stellen via de website mijngeldenik.be en nieuw bijkomend materiaal ontwikkelen met verschillende partners, zowel in Vlaanderen als in Wallonië.
Afkorting voor ‘Financial Independence Retire Early’. De FIRE-beweging moedigt extreme besparingen en investeringen aan om vervroegd met pensioen te kunnen gaan.
