Febelfin en Kamal Kharmach bereiken 15.000 jongeren met schoolvoorstellingen
19 december 2023 - 10 min leestijd
De banksector blijft inzetten op nieuwe initiatieven financiële educatie want de vraag blijft hoog en de kennis laag
Nu het onderwijs weer op volle toeren draait en studenten opnieuw ondergedompeld worden in een wiskunde- en taalbad, is het een goed moment om even stil te staan bij een andere belangrijke competentie, meer bepaald financiële kennis. Eerder onderzoek van Febelfin wees op het gebrek aan financiële kennis bij jongeren tussen 16 en 30 jaar, maar ook bij de rest van de bevolking bleek er nog werk aan de winkel. Hoe is het vandaag gesteld met kennis van jongeren over geldzaken? Waar is er nood aan en hoe kunnen we jongeren maar ook het grote publiek helpen om hun financiële skills te vergroten? Ondertussen blijft de banksector nieuw educatief materiaal ontwikkelen om de financiële wereld op een heldere en transparante manier uit te leggen.
Met 6 op 10 zijn we niet de primus van de klas
Globaal geven Belgen zichzelf een score van 6,8/10 wanneer gevraagd wordt naar hun financiële kennis. Voor zaken, zoals het opvolgen van dagelijkse financiële administratie, digitaal bankieren en contactloze betalingen, geeft men zich een goede score. Maar als we het hebben over lenen, beleggen, pensioensparen of cryptocurrencies, dan scoort men veel lager.
Jongeren evalueren hun financiële kennis lager (6,4/10) en zijn vragende partij voor meer informatie over geldzaken. Het liefst krijgen ze deze via gekende kanalen. Ook TikTok, influencers en ChatGPT verschijnen daarbij in de lijst. Dat blijkt uit een studie die onderzoeksbureau Indiville in opdracht van Febelfin uitvoerde.
Dit onderzoek benadrukt nogmaals dat Belgen, en vooral jongeren, behoefte hebben aan objectieve en eenvoudige informatie over financiële zaken, en onderstreept daarmee het belang van financiële educatie. Financiële basiskennis is essentieel om je geld goed te beheren en je vermogen verder op te bouwen. Zeker in onzekere economische tijden.
In deze context lanceert Febelfin dit jaar opnieuw verschillende initiatieven om de vaardigheden van jongeren te versterken en wil Febelfin een betrouwbare partner zijn in de collectieve verantwoordelijkheid die financiële educatie met zich meebrengt.
Nationale enquête van Febelfin in samenwerking met het onderzoeksbureau Indiville uitgevoerdbij 2.114 Belgen van 16 tot 79 jaar, van wie 761 tussen 16 en 30 jaar oud (maart 2023).
Jonge generaties zonder basiskennis
De scores voor het inschatten van financiële kennis zijn de voorbije 3 jaar onveranderd gebleven, dit zowel voor jongeren als voor het grote publiek.
We vinden dat we voldoende kennis hebben over de dagdagelijkse zaken (op eigen benen staan, digitaal bankieren, contactloos betalen en opvolgen dagelijkse financiële administratie). De kennis is het laagst over cryptomunten en beleggen, gevolgd door lenen en pensioensparen.
Dit geldt ook bij jongeren (16-30 jaar). Maar bij heel wat jongeren ontbreekt, ondanks een kleine verbetering, ook nog steeds de basiskennis over budgetbeheer, het opvolgen van de dagelijkse financiële administratie en hoe op eigen benen kunnen staan.
Boeit me niet!
Wat de betrokkenheid betreft, voelt - jammer genoeg - slechts 50% van de Belgen zich betrokken bij hun geldzaken. Nog opvallender: bij jongeren onder de 30 zakt dit percentage naar 35%.
Achter deze notie van betrokkenheid schuilen verschillende realiteiten: kennis van financiële zaken, de gevoelens die dit oproept en de evaluatie van iemands geldbeheer:
- Van de Belgen meent 79% goed geïnformeerd te zijn over hun financiële situatie. Onder jongeren daalt dit aandeel echter tot 68%, wat lager is dan het percentage dat wordt waargenomen in de groep van 31 tot 79-jarigen, namelijk 83%.
- Het beheer van persoonlijke financiën wordt door veel Belgen als een last gezien. Gemiddeld voelt 42% van de Belgen een afkeer om zelf hun financiële zaken te moeten regelen, een afkeer die bij jongeren nog sterker aanwezig is (54%).
- 86% van de Belgen – en 80% van de jongeren – denkt (zeer) goed met hun geld om te gaan (terwijl ze in realiteit misschien minder goed bezig zijn dan gedacht).
Toch slaapt 50% van de jeugd niet goed door financiële zorgen
Wat financiële zorgen betreft, zeggen jongeren dat ze zich meer zorgen maken over hun financiële situatie dan de rest van de bevolking. Bijna de helft (49%) zegt wel eens slaap te verliezen, vergeleken met 37% van de 31-79-jarigen.
Het is bekend dat er een significante correlatie bestaat tussen het niveau van financiële kennis, betrokkenheid en financiële problemen: personen die minder geïnformeerd zijn over hun financiële zaken, zijn minder vaak betrokken bij het beheer van hun financiën en lopen meer kans op financiële problemen. Het is daarom absoluut noodzakelijk om de financiële kennis van jongeren te versterken door middel van acties en informatie gericht op het verbeteren van hun kennis en vaardigheden.
Nood aan betrouwbare informatiekanalen
Belgen tonen vooral interesse in informatie over beleggen en online veiligheid, gevolgd door advies over duurzaamheid. Wat jongeren betreft, gaat hun interesse uit naar informatie over beleggen (38%), sparen (29%), leningen (29%) en strategieën om hun financiële onafhankelijkheid te beheren.
Jongeren geven steeds vaker uiting aan hun wens om informatie te verkrijgen om hun financiële vaardigheden te verdiepen. Zij verwachten daartoe van de financiële sector algemene financiële kennis, maar kijken ook naar andere stakeholders zoals bijvoorbeeld de overheid. Van hen wordt verwacht dat ze een rol spelen bij het verstrekken van informatie over pensioenen (zoals pensioensparen), online veiligheid en duurzaam leven.
Jongeren zijn ook afhankelijk van informatie die ze via school, de media en hun ouders krijgen om hen voor te lichten over algemene financiële zaken en het dagelijkse beheer van hun financiën.
En daar ontbreekt vaak het nodige aanbod. Thuis en op school wordt er nog te weinig over dit onderwerp gepraat. Jongeren zoeken daarom naar informatie via nieuwe kanalen: sociale platformen als TikTok, ChatGPT, bekende mensen en zelfs finfluencers. Jongeren willen ook dat informatie hen bereikt via sociale en online media, zoekmachines en podcasts.
Hoewel deze nieuwe media voordelen kunnen opleveren, brengen ze ook risico's met zich mee, aangezien jongeren toegang kunnen krijgen tot onnauwkeurige of onbetrouwbare informatie. Denk maar aan de vele investeringszwendel, waarbij zogenaamde ‘finfluencers’ trainingen aanbieden om snel rijk te worden.
Schoolvoorstellingen en aanvullend lesmateriaal zijn een succes
Febelfin levert al geruime tijd aanzienlijke inspanningen om educatief materiaal te creëren en nieuwe initiatieven te lanceren die erop gericht zijn jongeren maximaal te ondersteunen op het gebied van financiële educatie.
Zo werkt Febelfin samen met Kamal Kharmach, tv-presentator en docent bedrijfseconomie aan de Karel de Grote Hogeschool, stand-upcomedian en gefascineerd door alles wat met economie te maken heeft. Kamal creëerde samen met de steun van Febelfin een schoolvoorstelling genaamd "Economedy". Hiermee wil hij jongeren laten kennismaken met de werking van de economie en de financiële sector en bewijzen dat dit onderwerp spannend, leuk en herkenbaar is. En met succes, naar verwachting zullen we tegen maart 2024 15.000 scholieren bereikt hebben. De voorstellingen lopen nog tot eind mei. Er zullen bovendien nog extra voorstellingen ingepland worden want er komen nog dagelijks nieuwe aanvragen binnen voor shows en voor het verkrijgen van het bijhorend educatief pakket.
Febelfin heeft in samenwerking met Kamal en ED TV aansluitend bij de schoolvoorstellingen ‘kabinEDjes’ ontwikkeld, nieuw educatief materiaal waarin Kamal bank- en economische concepten op een eenvoudige manier uitlegt. De eerste kabinEDjes gaan over de rente, inflatie en wat er met je spaargeld gebeurt. Het format bestaat uit een video met een herkenbare situatieschets voor jongeren gevolgd door vraag en antwoord door Kamal. Tevens werden ook educatieve lesfiches ontwikkeld voor leerkrachten, die kant-en-klaar kunnen worden gebruikt in de klas. Al dit materiaal is te vinden op het ED TV-platform en op de website van Febelfin.
Febelfin ontwikkelde reeds enige tijd geleden ook educatief materiaal over bitcoins en geldezels. Dit materiaal, dat bestaat uit lesfiches en een 3-delige soap, zal vanaf nu ook in het Frans worden aangeboden. Febelfin werkt samen met leerkrachtenplatformen Enseignons.be en KlasCement om dit aanbod te promoten.
De komende maanden/weken zullen er ook nieuwe initiatieven worden genomen rond het vergroten van het bewustzijn van online veiligheid onder jongeren. Het thema ‘geldezels’ zal opnieuw in de schijnwerpers worden gezet en jongeren zullen hun kennis over online fraude kunnen testen in de Hacker Hotline, een nieuwe mobiele escape room van Febelfin.
Financiële educatie, een gedeelde verantwoordelijkheid
Het hebben van financiële basiskennis is essentieel, en het is belangrijk dat onze jongeren toegang hebben tot de juiste middelen om hun financiële educatie te versterken. Het verbeteren van de financiële vaardigheden is een collectieve verantwoordelijkheid. Naast de financiële sector kunnen ook overheden en alle andere relevante stakeholders hierin een belangrijke rol spelen. Ook het belang van het onderwijs kan niet genoeg benadrukt worden. Financiële educatie zou een integraal onderdeel moeten zijn van het onderwijstraject van jongeren. Febelfin vraagt opnieuw om er voldoende aandacht aan te besteden. Febelfin wil zowel jongeren als de onderwijswereld ondersteunen door hen passende hulpmiddelen aan te reiken. Objectieve informatie over financiële zaken wordt zorgvuldig ontwikkeld en aangepast aan de omgeving van jongeren. Met 1 doel: Omdat veerkrachtige en financieel onderlegde jongeren volwassenen worden die later betere financiële beslissingen nemen.
