Op 29 november heeft Febelfin een nieuwe campagne gelanceerd om jongeren én ouders te waarschuwen voor online advertenties over snel geld verdienen. Advertenties die rond geld draaien zijn te mooi om waar te zijn maar tóch trappen nog steeds te veel jongeren in de val.  

Achter zulke online advertenties zijn er oplichters die hengelen naar je persoonlijke gegevens, je proberen overhalen om geld over te schrijven of proberen mensen te rekruteren om deze daarna – bewust of onbewust –  in te schakelen in een crimineel netwerk. Één klik kan heel je leven overhoop gooien. Ouders zijn er zich meestal niet bewust van dat hun kinderen een groot risico lopen om slachtoffer te worden van online fraude. 

Wij vroegen aan mama van 5 en oprichtster van Maison Slash, Anne Cornut en papa’s Hannes Coudenys, influencer & social media expert en Stijn De Ridder, Commissaris bij de Politie Antwerpen en fraudebestrijder, hoe zij hun kinderen leren omgaan met social media en online fraude en welke tips zij kunnen meegeven aan ouders. 

Bij ons draait het om vertrouwen en communicatie. Als mama van 5 met 2 pluskinderen is het onmogelijk om te controleren op welke kanalen onze kinderen allemaal actief zijn en naar welke content zij kijken. Parental control op alle devices instellen is bij ons onbegonnen werk. Gelukkig is er nog de ‘sociale control’ onder onze kinderen. De kids weten meestal van elkaar waarnaar ze kijken of delen veel, dus op die manier komt er één en ander aan mijn oren. Via mijn werk heb ik voeling met wat er leeft op de socials en daar probeer ik dan thuis ook over te praten. Als er bijvoorbeeld zaken aan bod komen in de media over online fraude of ik ontvang phishingberichten, dan stuur ik die door in onze whatsapp groep. Op die manier hopen we ze een gezonde waakzaamheid aan te leren.

Wij proberen thuis heel openlijk over geld, geld verdienen en geldbeheer te praten en zaken te benoemen. Onze kinderen hebben bijvoorbeeld elk een eigen bankkaart en mogen die zelf beheren. Uiteraard bespreken we regelmatig welke uitgaven ze hebben gedaan en geven we tips mee. Alles kost geld en voor geld moet je werken, zo simpel is het. Easy money bestaat niet. Zo probeer ik hen ook uit te leggen dat er bij ‘influencen’ ook meer komt kijken dan enkel op een knop te duwen. Vaak gaat dit gepaard met een strategie, planning en een contract onderhandelen. Wij proberen onze kinderen wel te ondersteunen en te tonen hoe je geld op een ‘gezonde’ manier kan verdienen. Bijvoorbeeld door hen te inspireren of te ondersteunen bij het organiseren van een rommelmarkt, babysitten, …

Via social media worden volwassenen maar ook jongeren dagelijks geconfronteerd met ‘shady’ online advertenties. Dit neemt verschillende vormen aan: via prerolls op Youtube met goeroes die jongeren aansporen tot snel geld verdienen en zeggen dat dit zonder gevaar is. Het kan ook via influencers die via Telegram-groepen en abonnementen vertellen hoe zij snel en gemakkelijk geld hebben verdiend. Of via allerlei speciaal daarvoor opgerichte Instagram-accounts die berichten posten over hoe je snel rijk kan worden. Ik moest vorige week een lezing geven in een hogeschool over social media en toen ik vroeg wie er van de jongeren al geconfronteerd is geworden met dergelijke berichten, antwoordde bijna iedereen uit de zaal volmondig ‘Ja’. We gaan er vanuit dat de meeste mensen kunnen oordelen dat deze berichten niet ok zijn, maar de waarheid is anders. Nog te veel mensen laten zich vangen aan zulke zaken.

De rol van de ouders is niet te onderschatten. Als ouder is het belangrijk om je kind daarin te begeleiden, om te kijken welke apps je kinderen downloaden, om te praten over de gevaren van social media en goede afspraken te maken over het gebruik ervan. Jammer genoeg weten ouders nog te weinig van wat er op social media circuleert en hebben ze vaak geen idee waar hun kinderen mee bezig zijn op social media. Het blijft soms een ver-van-mijn-bed-show. Tiktok is meer dan enkel leuke dansjes. Mijn zoon Ray mag zelf nog niet op TikTok. Alhoewel we dikwijls samen leuke filmpjes maken, mag hij niet op social media. Er circuleert te veel foute content over bijvoorbeeld drugs, seks, bizarre challenges, … Kortom, allerlei zaken waarmee een kind op zijn leeftijd nog niet mee geconfronteerd moet worden. Maar van zodra de vraag er komt, zullen we dit wel op een verantwoorde manier proberen te doen. De Sint zal helaas dit jaar nog geen nieuwe smartphone brengen (hoewel dit op zijn lijstje stond).

Er bestaat zoiets als ‘schermtijd’ waarmee je als ouders kan bepalen hoe lang je kinderen op de tablet mogen zitten en waarbij je via instellingen toegang tot bepaalde content kan blokkeren. Je kan via de instellingen van sommige social media-accounts ook content blokkeren of nagaan waar je kinderen naar gekeken hebben. Maak dus zeker ook gebruik van de tools van de social netwerken zelf. Maar het blijft ook belangrijk om met je kinderen over de gevaren van social media te spreken en hen een goede cyberhygiëne aan te leren.

Thuis hebben we afgesproken dat onze kinderen geen social media-account mochten hebben tot het middelbaar. Onze jongste zoon heeft een heel eenvoudige GSM die enkel dient om berichtjes te sturen. Hij mag thuis de tablet en computer gebruiken, maar onder controle. Hij speelt daar voornamelijk spelletjes op of kijkt naar YouTube-video’s. Zijn gebruik is dus nog zeer beperkt. Gelukkig gaan ze gezond om met devices en houden ze nog erg van het offline gebeuren: van buiten spelen, afspreken met vriendjes, voetballen...

We hebben thuis een beperkte schermtijd ingesteld. Ze kunnen dus maar een aantal uren per week op devices. Een andere afspraak is dat zij altijd moeten laten zien wat ze doen op social media en waar ze naar kijken. En ’s avonds mogen ze uiteraard hun GSM en laptop niet mee naar bed nemen. Ouders weten nog niet voldoende wat er online circuleert. Het is belangrijk dat je er thuis voldoende over praat en dat je hen de gevaren laat herkennen. Als ouder moet je de boodschap meegeven dat online berichten over snel geld verdienen nep zijn. In kader van mijn werk geef ik dikwijls presentaties over fraudevormen en die oefen ik dikwijls thuis met mijn kinderen als publiek. Mijn vrouw is ook werkzaam in de onderwijssector. Bij ons thuis ontbreekt het zeker niet aan info en wij zorgen ervoor dat de boodschap om waakzaam te blijven goed wordt ingepeperd. Mijn oudste zoon krijgt regelmatig phishingberichten maar gelukkig weet hij dat hij van deze berichten een screenshot moet maken en moet doorsturen naar Safeonweb.

Ik ben onlangs zowel op privé- als op werkvlak in contact gekomen met ‘HackShield’, een super toffe game vrij van publiciteit en speciaal ontworpen voor een doelgroep van kinderen van 8 tot 12 jaar. Dit spelletje geeft op een educatieve manier informatie over de gevaren van internet. Dit is een gratis tool en kan gedownload worden via App Store of Play Store. Bovendien motiveert men de kinderen ook om hun kennis die ze via de game hebben opgedaan verder over te dragen naar familie, vrienden of kennissen. Een tool die perfect past in hun leefwereld en die op maat is gemaakt van jongeren.