Febelfin waarschuwt voor hulpvraagfraude
23 november 2020 - 8 min leestijd
Een dierbare die dringend geld vraagt? Heel vaak fake
De coronacrisis en de vele digitale contacten zijn voor fraudeurs een opportuniteit om mensen op te lichten. Ze doen zich via e-mail, sms of appberichten voor als een dierbare van hun slachtoffer en vragen dringend om financiële hulp. De schade loopt snel op. Daarom benadrukt Febelfin één gouden regel: maak het geld niet zomaar over. Bel de betrokken dierbare eerst zelf op via zijn/haar gekend nummer en stel wat controlevragen waarop jullie alleen het antwoord kennen. In veel gevallen zal snel blijken dat het om een poging tot oplichting gaat.
- Bij hulpvraagfraude geven fraudeurs zich uit voor een bekende/dierbare van hun slachtoffer. Ze vragen via e-mail, sms of appberichten om financiële hulp.
- Deze nieuwe fraudetechniek boomt sinds de tweede helft van 2020.
- De coronacrisis lijkt het fenomeen extra in de hand te werken: veel mensen houden via sociale media en andere apps contact.
- Zoals bij veel nieuwe fraudevormen worden senioren sterk geviseerd.
- Wees op je hoede bij dergelijke berichten. Maak nooit zomaar geld over zonder dat je je dierbare daadwerkelijk hebt gesproken. Bel diens gekende nummer en controleer of de hulpvraag echt is.
- Febelfin zal op social media een filmpje verspreiden met een getuigenis waaruit blijkt welke trucs fraudeurs gebruiken. De video biedt ook tips om de oplichters te doorzien.
De fraudeurs aan het werk
De oplichters handelen vaak op dezelfde manier. Ze leggen contact met hun slachtoffer en doen zich voor als een nauwe vriend of familielid. Hoe? Bijvoorbeeld: ze ontfutselen de gebruikersnaam en het wachtwoord van de sociale media-account (WhatsApp, Messenger, …) van een persoon. Met behulp van de digitale contactenlijst kunnen ze een bericht naar diens vrienden of familieleden sturen.
De fraudeurs verzinnen natuurlijk een smoesje om aan het slachtoffer uit te leggen waarom die plots gecontacteerd wordt door een onbekend nummer. Bijvoorbeeld: “Sorry, ik ben mijn smartphone kwijt. Dit is mijn nieuwe nummer.”
Na wat gebabbel over koetjes en kalfjes krijgt het slachtoffer al snel de vraag om geld over te schrijven op een bepaald rekeningnummer, omdat de ‘dierbare’ dringend een grote aankoop moet betalen of het even financieel wat moeilijker heeft. Meestal gaat het om bedragen tussen de 250 en 2.000 euro, soms zelfs meer. Vaak krijgt het slachtoffer over meerdere dagen heen de vraag om extra bedragen over te maken.
Lijkt echt, is het niet
De fraudeurs gaan ver om alles geloofwaardig te doen overkomen. Het kan zelfs dat het bericht vanaf een bekend e-mailadres of mobiel nummer is verzonden. Oplichters kunnen soms het bestaande e-mailadres of mobiele nummer van een dierbare overnemen (hacken). Ook door de gebruikte toon/termen proberen ze hun slachtoffer te doen geloven dat ze echt met een vriend of familielid spreken.
De berichten komen dus realistisch over. Gevolg: het slachtoffer wil natuurlijk zijn familielid of vriend 'helpen' en heeft de neiging om het geld onmiddellijk over te schrijven. Niet doen! Want wanneer je je echte familielid of vriend contacteert, blijkt er vaak niets aan de hand. En de oplichters? Die zijn dan al lang met het geld aan de haal.
Senioren worden geviseerd
We zien dat deze fraudetechniek sinds de tweede coronagolf een enorme opmars kent. Vooral ouderen worden sterk geviseerd. Mogelijke verklaring? Door de coronamaatregelen maken zij nu vaker gebruik van sociale media en andere apps om met hun familie in contact te blijven. Fraudeurs spelen daar gretig op in.
Willy Notelaers, bestuurslid Seniornet Vlaanderen: “Ik maakte het zelf mee. Mijn vriend Herman stuurde me zogezegd een bericht vanuit Kiev. Hij was bestolen: al zijn papieren, geld en bankkaarten kwijt. Hij had geld nodig om zijn vliegtuigticket te betalen, zo een 1250 euro. Ik was meteen op mijn hoede, maar ik speelde het spel nog even mee en vroeg hoe ik hem het geld kon bezorgen. Bijna onmiddellijk een reactie: via een Western Union kantoor in Kiev. Toen stelde ik een controlevraag: de echte Herman was bij onze laatste ontmoeting vroeger moeten vertrekken, om een specifieke reden. Naar die reden vroeg ik dus... Nooit nog een antwoord gekregen van de fraudeur.”
Tips om niet in de val te lopen
Wie plots een berichtje krijgt van een dierbare via een onbekend nummer, mag niet zomaar overgaan tot betaling. Controleren is de boodschap:
- Hoge druk en sterk aandringen tot snelle betaling? Dit is bijna altijd een teken van bedrog. Bel de afzender eerst zelf op. Niet gebeld? Geen geld! Betaal dus enkel nadat je je dierbare persoonlijk mondeling hebt gesproken én herkend.
- Stel controlevragen waarvan de antwoorden niet in eerdere e-mails, in chatberichten of op social media staan. Dus vraag dingen die alleen jij en je dierbare kunnen weten.
- Een oplichter verzint smoesjes waarom hij of zij jou niet mondeling te woord kan staan: de telefoon is in het water gevallen, het nieuwe nummer is nog niet aangesloten voor spraakverbindingen, hij/zij zit in de stiltecoupé van de trein, of hij/zij is wél goed bereikbaar en zegt dat het inderdaad heel gek is dat jouw telefoontje niet binnenkomt.
- Wees op je hoede bij een nieuw mobiel nummer, zelfs als daar een foto van die bekende bij staat. Vervang het oude nummer pas nadat je die persoon mondeling hebt gesproken én herkend.
- Vreemde betaallink? Klik daar niet op vóórdat je de bekende die de link heeft gestuurd, hebt gesproken en herkend. Lijkt het betaalverzoek oké, controleer dan goed welk bedrag je betaalt en aan wie voordat je de betaling goedkeurt.
Febelfin zal via social media een video verspreiden waarin hulpvraagfraude verder wordt uitgelegd en waarin tips worden gegeven om fraudeurs te slim af te zijn.
Dit is niet alleen belangrijk bij dit soort fraude: denk altijd twee keer na voor je op een link in een e-mail of een tekstbericht klikt. Zweef met je muis over de link. Is de domeinnaam, het woord voor .be, .com, .eu, .org, … en voor de allereerste slash “/”, ook echt de juiste domeinnaam van de bank? Je kan beter rechtstreeks naar de website of de app van je bank gaan.
Te volgen stappen bij poging tot fraude
Het is belangrijk om elke fraudepoging te melden bij de bank, door het bericht van de oplichter met daarin een betaallink of een IBAN-nummer zo snel mogelijk naar de bank te sturen.
Ook melding doen bij de politie loont, zelfs als er geen schade is. Zo krijgen zij een beter zicht op de criminelen achter deze vorm van oplichting.
Toch in de val getrapt?
Wie toch op de vraag van de fraudeurs is ingegaan, volgt dit stappenplan:
- Card Stop bellen op het nummer 078 170 170.
- Zo snel mogelijk je bank contacteren.
- Klacht indienen bij de politie.
