Kenmerkend voor de Belgische markt is de goede bescherming die Belgische gezinnen genieten door het groot aantal woonkredieten die worden afgesloten met vaste rentevoeten over langere looptijden. Ongeveer 9 op de 10 woonkredieten worden verstrekt tegen een vaste rentevoet over de hele looptijd. België neemt, op dat vlak, in Europa, een unieke positie in. Deze aanpak geeft Belgische huiseigenaars een belangrijke vorm van financiële zekerheid en biedt een ongekende bescherming van koopkracht. Daarenboven, in geval van herfinanciering, is de Belgische markt met maximaal 3 maanden wederbeleggingsvergoeding al de meest gunstige voor de consument in Europa.  

Een woonkrediet met vaste rentevoet biedt gezinnen immers volledige zekerheid over hun maandelijkse afbetalingen en maakt dat de terugbetaling van het krediet niet duurder wordt door renteverhogingen. In tegenstelling tot andere Europese landen draagt dit bij tot de stabiliteit van onze woningmarkt en is het percentage achterstallige betalingen van woonkredieten historisch laag (0,64%; Cijfers NBB). Een plotse opstoot van de rente brengt onze gezinnen bijgevolg niet in de problemen. Dit voorkomt financiële onrust en bespaart Belgische kredietnemers van sociale drama’s, in tegenstelling tot in andere landen zoals het VK, Spanje en Italië.

In het VK kwamen recent nog honderdduizenden gezinnen in financiële moeilijkheden door de verhoging van de variabele rentevoet van hun kredietovereenkomst terwijl in België in 2023 voor enkele miljarden euro koopkracht gevrijwaard werd door de bescherming die de vaste rentevoet biedt tegen renteverhogingen. De sector neemt deze kost volledig op zich ten voordele van de consument.    

De keuze voor een vaste rentevoet betekent in principe ook dat deze vast is, en dus dezelfde blijft, wanneer de rente daalt. In principe... want de kredietnemer die wil genieten van een rentedaling heeft in België altijd een keuze:

Kortom het Belgische woonkrediet met vaste rentevoet is reeds enkel “vast” bij een stijging van de rentevoeten en wordt “variabel” aan een beperkte kost in geval van daling van de rentevoeten. De kredietgever is niet verplicht om positief te antwoorden op de vraag naar een interne herfinanciering. In de praktijk zien we echter dat dit bij een rentedaling massaal gebeurt. Dan wordt samen gezocht naar een billijke schadevergoeding voor het verlies aan toekomstige inkomsten voor de kredietgever. Ter compensatie van de herziening wordt vandaag meestal en maximum drie maanden wederbeleggingsvergoeding gevraagd. Dit dekt slechts deels de schade die door de verbreking van de lopende overeenkomst ontstaat.

De kredietgevers moeten zich immers financieren op lange termijn en zich beschermen tegen deze risico’s van renteverlaging, terwijl zij niet in de mogelijkheid zijn om hun aangegane verbintenissen te verbreken. Tussen 2014 en 2022 heeft een enorme golf van herfinancieringen plaatsgevonden in België waardoor de sector honderden miljoenen euro koopkracht vrijwaarde voor de consument. Gezien woonkredieten in ons land een gemiddelde looptijd kennen van twintig jaar, genieten kredietnemers langdurig van lage rentes, zelfs als de rentestanden stijgen. Een bijzondere bescherming voor de koopkracht van huiseigenaren.

Het Federaal parlement buigt zich donderdag (2 mei) over een wetsontwerp waarbij een verbod wordt opgelegd aan kredietgevers om zulke wederbeleggingsvergoedingen van maximaal 3 maanden nog te mogen aanrekenen.

Dit voorstel is absoluut onredelijk en houdt geen rekening met de realiteit op de kredietmarkt, waarbij kredietgevers effectief schade lijden bij de herziening van een rentevoet. Bovendien kan dit wetgevend initiatief het herfinancieren van woonkredieten met vaste rentevoet op de helling plaatsen. De vraag stelt zich in welke mate kredietgevers nog geneigd zullen zijn om tussentijds vaste rentevoeten te herzien zonder dat een beperkte compensatie hiervoor mogelijk is.

Febelfin benadrukt dat de goedkeuring van deze maatregel een grote negatieve impact kan hebben op onze vandaag stabiele Belgische woningmarkt, gekenmerkt door een unieke bescherming voor onze gezinnen. De sector doet daarom een oproep om dit wetsontwerp nu niet te stemmen en om in dialoog te gaan met de sector om de eventuele gevolgen beter in kaart te brengen en te begrijpen, om tot een evenwichtiger voorstel te komen.